Mặt trái những lời khen trên mây của giám khảo Việt tại THTT

Hoài Lâm, Hương Tràm nở mày nở mặt vì được khen

Truyền hình thực tế (THTT) nở rộ ở Việt Nam những năm gần đây, kéo theo các chương trình tìm kiếm tài năng đua nhau chiếm giữ khung giờ vàng trên màn ảnh nhỏ. Bên cạnh việc thích thú với những format mới lạ, các tiết mục được dàn dựng công phu, khán giả còn thường xuyên được trải nghiệm văn hóa "tung hoa" trên truyền hình, mà phần nhiều đến từ những người ngồi trên ghế nóng.


Với những thí sinh trẻ tuổi, non kinh nghiệm thi thố, việc khen ngợi là điều cần thiết để họ lấy động lực cố gắng. Trong chương trình Gương mặt thân quan 2014, Hoài Lâm được ngợi khen với tài hóa thân thành các nghệ sĩ nổi tiếng. Sau màn hóa thân thành Sơn Tùng M-TP gây sốt ở đêm liveshow 10 và được Mỹ Linh khen rằng hát live còn hay hơn phiên bản gốc, Hoài Lâm bỗng chốc nổi như cồn. Thành công đó có phần góp sức không nhỏ của nữ diva Tóc ngắn.

Tương tự, Khởi My - với màn "lột xác" khi hóa thân thành cô gái của nhóm Wonder Girls - đã được giám khảo dành nhiều lời có cánh. Kể từ đó, các màn hóa thân khác của cô cũng dần tạo được sự chú ý sau những đêm thi đầu tiên nhạt nhòa. Lời động viên của giám khảo đã giúp Khởi My thêm tự tin và thăng hoa, cuối cùng giành chiến thắng thuyết phục khi hóa thân thành Shakira.

Những lời khen từ giám khảo không chỉ là bàn đạp cho các thí sinh vươn lên, mà còn góp phần tô vẽ nên những chiến thắng thêm phần ngọt ngào. Trong mùa giải Vietnam Idol 2010, Uyên Linh nhận "cơn mưa" lời khen sau Gala 8, cô thực sự bùng nổ với hai ca khúc Đường cong và Chỉ là giấc mơ. Uyên Linh từng được MC Diễm Quỳnh ví như "Mỹ Linh thứ hai" trong làng nhạc Việt. Chiến thắng của cô sinh viên trường Ngoại Giao kèm những lời "đường mật" từ giám khảo nhận được sự đồng cảm lớn của dư luận, giúp Uyên Linh bước sang một trang mới của cuộc đời. Hương Tràm - từng được Thu Minh gọi là "công chúa ballad", Hồ Ngọc Hà không tiếc lời ví như một "nghệ sĩ lớn" - mang về chiến thắng thuyết phục trong Giọng hát Việt mùa đầu.


Trong chặng nước rút của cuộc thi Sao Mai điểm hẹn 2014, Hà Minh Tiến bất ngờ nhận được nhiều lời khen sau những đêm thi mờ nhạt. Động lực phấn đấu giúp thí sinh từng bị loại ở Nhân tố bí ẩn bứt phá để giành giải của Hội đồng nghệ thuật. Anh được nhạc sĩ Huy Tuấn khen là "chú ngựa ô bước từng bước mạnh mẽ và dứt khoát để cán đích".

Giám khảo không tiếc lời tung hoa, thí sinh vẫn "ngã ngựa"

Ngày càng nhiều nghệ sĩ Việt quyết định thử sức mình với vai trò giám khảo của các cuộc thi tìm kiếm tài năng. Nhưng việc ngồi trên ghế nóng dường như không đơn giản, vì không phải ai cũng biết cách cân bằng giữa khen và chê, vừa chừng mực vừa khéo léo giúp chương trình hấp dẫn.


Đôi khi, những lời khen quá đà còn dẫn tới phản ứng ngược. Ở Giọng hát Việt 2012, Bùi Anh Tuấn khiến khán giả phát cuồng với phần thể hiện ca khúc Nơi tình yêu bắt đầu ở vòng giấu mặt. Không chỉ dành lời khen về giọng hát, Hồ Ngọc Hà còn ưu ái gọi Bùi Anh Tuấn là "hoàng tử kính cận". Tuy nhiên, sau màn trình diễn xuất thần ở vòng giấu mặt, phong độ của anh giảm sút rõ rệt. Trong đêm bán kết, nữ hoàng giải trí đã xuống tay loại Bùi Anh Tuấn để trao cơ hội cho Đinh Hương dù xét về lượng bình chọn, nam ca sĩ sinh năm 1991 vẫn nhỉnh hơn.

Bảo Anh - hot girl đội Trần Lập trong Giọng hát Việt 2012 - cũng chới với cùng những lời có cánh. Sở hữu giọng hát trong trẻo, ngoại hình sáng sân khấu, Bảo Anh được Hồ Ngọc Hà ví như "Taylor Swift của Việt Nam". Trần Lập thì vui mừng cho rằng: "Về với đội của anh, em sẽ cùng anh đi tới chặng cuối cùng". Nhưng điều đó chẳng được lâu, đến tiết mục Everytime, Bảo Anh nhanh chóng bị chê cười vì hát tiếng Anh quá dở, được xếp vào hàng thảm họa The Voice mùa đầu.


Việc giám khảo chuộng "tung hoa" hơn "ném đá" còn khiến khán giả bội thực. Chương trình The Voice mùa thứ hai thiếu thu hút, một phần cũng vì lý do này. Trong khi các thí sinh chưa tạo được ấn tượng, thiếu thuyết phục, thì các huấn luyện viên vẫn ra sức ngợi khen. Hoàng Tôn hát ca khúc tủ Để em rời xa hời hợt, nhưng Mỹ Linh lại cho rằng anh có sức lan tỏa tới khán giả, Đàm Vĩnh Hưng nhận xét "tuyệt vời", còn Quốc Trung dành tặng anh hai chữ "nghệ sĩ". Lọt vào tới vòng chung kết, nhưng ấn tượng mà Hoàng Tôn để lại vẫn chỉ là một nhạc sĩ tay ngang. Minh Sang - hot boy đội Đàm - được huấn luyện viên của mình khen "bùng nổ và thay đổi ngoạn mục", còn khán giả lại cảm thấy anh chàng trình diễn thiếu muối.

Biên tập viên Diễm Quỳnh từng khiến người xem thấy phản cảm khi xuất hiện trên ghế nóng cuộc thi Vietnam Idol 2010. Cô hầu như không đưa ra những bình luận mang tính chuyên môn hay góp ý cho thí sinh, mà vai trò chính chỉ là người tung hoa trong chương trình. Ngoài những câu nói chung chung như "Tôi thích phần trình diễn này", "Hôm nay em thực sự tỏa sáng", biên tập viên Diễm Quỳnh còn có ghi dấu ấn bằng những câu nhận xét "rắc đường" cho thí sinh: "Em hát mà chị phát khóc", "Em hát khiến chị nghẹt thở, phải bám vào mặt bàn", "Mỗi lần trình diễn là một lần bạn đăng quang". Vô tình, khán giả thấy cô vô cùng thừa thãi khi ngồi trên ghế nóng và như đang cố gắng PR lộ liễu cho chương trình.

"Đã khen thì khen cho trót, đừng nửa vời"

Nhạc sĩ Anh Quân - giám khảo Vietnam Idol 2013 - nhận định: "Trong các chương trình, ngoài việc chê thì luôn cần những lời khen. Về phía mình, tôi thấy đã chê là phải có cơ sở, còn nếu khen thì phải khen cho đúng, khen cho trót chứ đừng nửa vời hoặc quá đà".


 Trong khi đó, đạo diễn Quang Dũng cũng cho rằng việc khen quá liều là không tốt. "Nhưng với show truyền hình thì họ cần những thứ kịch tính, nên cảm xúc cũng cần được đẩy lên hơn bình thường chút xíu. Chúng ta không nên đặt tầm quan trọng của một chương trình truyền hình như một chuẩn mực cho nghề nghiệp đỉnh cao mà hãy coi nó như giải trí đơn thuần". Lý giải cho việc lời khen "bội thực" trên sóng truyền hình, đạo diễn Mỹ nhân kế bày tỏ, việc nói thẳng hay chê bai một ai đó bao giờ cũng khó hơn là khen: "Chúng ta luôn sợ mình làm người khác tổn thương, nên cũng dể hiểu không phải ai cũng có thể nói thẳng những điểm yếu của người khác mà không ngại gì, hay đủ khéo léo để chỉ ra điểm yếu mà làm họ chấp nhận được".

Biên tập viên Diễm Quỳnh cũng từng giải thích cho việc khen không ngớt của mình: "Trên cương vị là người xem, họ sẽ cảm thấy hài lòng với những lời chê, nhưng là các thí sinh, họ sẽ rất buồn và thất vọng".

Với những thí sinh sau khi được tâng lên trời, bỗng chốc sa sút phong độ ở các vòng thi kế tiếp, nhạc sĩ Anh Quân chia sẻ: "Đó là do các thí sinh chưa đủ bản lĩnh, chưa chiến thắng được bản thân. Nếu đủ bản lĩnh vượt qua sự tâng bốc, cố gắng để ngày một tốt hơn, thì đã không bị ảnh hưởng bởi dư luận hay lời khen của giám khảo. Tuy nhiên, chúng ta cũng không thể đòi hỏi quá nhiều ở những thí sinh còn non kinh nghiệm thi thố". Còn đạo diễn Quang Dũng lại cho biết: "Các thí sinh đều chọn bài tủ ở vòng đầu vì sợ trượt, nhưng đến các vòng sau, họ gặp nhiều khó khăn trong khâu chọn bài vì đa phần các thí sinh đều rất bản năng và thiếu kinh nghiệm".


Hương Tràm - quán quân Giọng hát Việt mùa đầu - chia sẻ, các thí sinh không nên vì những lời khen quá đà mà dẫn tới ảo tưởng về bản thân. Còn các giám khảo cũng không phải là khen vô tội vạ, không có cơ sở: "Trong nghệ thuật, những lời khen là sự động viên và khích lệ từ cảm xúc thật, và nó cần được tôn trọng. Tôi nghĩ rằng, các huấn luyện viên sẽ giúp họ trau dồi thêm rất nhiều kĩ năng để hoàn thiện mình chứ không để các gương mặt trẻ bị cuống, bị vội nghĩ mình đã thành người nổi tiếng".