Cúng Tết Hàn thực: Có nên thay thế bánh trôi, bánh chay bằng hoa quả?
Ý nghĩa và kết quả của mọi lễ cúng không phụ thuộc vào "mâm cao cỗ đầy", mà quyết định bởi lòng thành của người cúng.
Nguồn gốc và ý nghĩa Tết Hàn thực
Tết Hàn thực là một ngày lễ truyền thống diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm. Năm nay, Tết Hàn thực rơi vào ngày 22/4 dương lịch.
Ngày tết này có nguồn gốc từ Trung Quốc. Dân gian thường biết đến Tết Hàn thực với nguồn gốc từ điển tích mẹ con Giới Tử Thôi bị chết cháy do Tấn Văn Công đốt rừng với mục đích ép Giới Tử Thôi ra làm quan.
Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, trên thực tế "Tết Hàn thực" (ăn đồ nguội, làm sẵn) đã có từ rất lâu trước thời Xuân Thu.
Ngày tết này được tổ chức rất lớn, thường niên giống như Tết Nguyên đán, Tết Thượng nguyên, Tết Trung nguyên… và xuất hiện sớm hơn Tết Thanh minh cả trăm năm.
Các hoạt động trong ngày này bao gồm: Tế lễ, tảo mộ, đạp thanh, đánh đu, chọi gà, đá cầu, kéo co…
Hàn thực bắt nguồn từ tập quán "cải hỏa" của con người thời cổ đại, còn gọi là "Cấm yên" (cấm khói lửa), "Lệnh tiết" hoặc "Bách ngũ lệnh"… Theo lịch nhà Hạ, Tết Hàn thực được tổ chức sau tiết Đông chí 105 ngày và trước tiết Thanh minh 1 hoặc 2 ngày.
Mâm cúng Tết Hàn thực đơn giản của một gia đình Việt (Ảnh: Đỗ Ngọc Toàn).
Dịp này mọi người đem mồi giữ lửa trong năm trước dập tắt hết, lại dùng công cụ bằng gỗ (đá) đánh lấy lửa mới gọi là "Cải hỏa" (đổi lửa) hoặc "Thỉnh tân hỏa" (xin lửa mới), lấy đó làm thời điểm khởi đầu cho một năm mới, với nhiều hoạt động cúng tế, quan trọng nhất là tế thần xã tắc (hai vị thổ thần, cốc thần) và lễ hội.
Theo sử liệu, khoảng thời gian từ lúc dập bỏ lửa cũ đến khi đánh lấy lửa mới từ 3, 5 đến 7 ngày. Trong thời gian đó mọi người phải chuẩn bị sẵn đồ ăn (không đốt lửa, đun nấu làm nóng đồ ăn) nên gọi là "Hàn thực"...
Ngày nay, nhiều bà nội trợ còn tạo hình cho bánh trôi, bánh chay bằng các màu sắc tự nhiên (Ảnh: Thu Huong Vu).
Cúng Tết Hàn thực vào thời điểm nào là đẹp nhất, mâm cúng Tết Hàn thực có gì?
Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải cho rằng, với nguồn gốc nêu trên, việc cúng tế trong Tết Hàn thực nên tiến hành đúng ngày 3/3 âm lịch.
"Nếu đúng theo nghi thức, Tết Hàn thực đương nhiên chỉ cúng cỗ chay, bánh trôi, bánh chay; không hương, đèn… Tuy nhiên, ngày nay các gia đình cũng có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng giống như trong các dịp tết: Tết Nguyên đán, Thượng nguyên (Rằm tháng Giêng), Thanh minh, Trung thu… nhưng nên có bánh trôi, bánh chay là lễ vật tượng trưng của Tết Hàn thực.
Nghi thức cúng tế thực hiện như đối với lễ cúng thần, Phật, tổ tiên. Vì thực tế là chúng ta cúng thần, Phật, tổ tiên chứ không phải cúng lễ mẹ con Giới Tử Thôi", ông Hải cho hay.
Về việc các gia đình thường làm hoặc mua bánh trôi, bánh chay cúng ông bà, tổ tiên trong ngày này, nhà nghiên cứu Phạm Đình Hải lý giải: Một trong những quy định của đạo hiếu là không được xóa bỏ, thêm bớt, làm trái với phép tắc của thần Phật, tổ tiên nếu những phép tắc đó không trái với luân thường đạo lý.
Bánh trôi, bánh chay là lễ vật chính trong Tết Hàn thực, nếu không có sẽ không đúng với ý nghĩa của ngày tết này.
Bánh trôi, bánh chay luôn đắt hàng trong ngày 3/3 âm lịch (Ảnh: Công Xuyên).
Có nên thay thế bánh trôi, bánh chay bằng hoa quả?
Theo truyền thống, bánh trôi, bánh chay là lễ vật không thể thiếu trong Tết Hàn thực. Tuy nhiên, một số người không yêu thích món ăn này (vì nhiều tinh bột và đường) cho rằng nếu chỉ mua bánh về để cúng rồi bỏ thì rất lãng phí, nên chăng thay thế bằng hoa quả?
Nếu không thích ăn bánh trôi, bánh chay, chúng ta chỉ cần mua mỗi thứ một ít (Ảnh: Thu Huong Vu).
Trước ý kiến này, nhà nghiên cứu Phạm Đình Hải cho rằng, lễ vật luôn luôn mang ý nghĩa tượng trưng. Nếu không thích ăn bánh trôi, bánh chay, chúng ta chỉ cần mua mỗi thứ một ít.
Ý nghĩa và kết quả của mọi lễ cúng không phụ thuộc vào "mâm cao cỗ đầy", mà quyết định bởi lòng thành của người cúng.
Bánh trôi, bánh chay sau khi cúng xong có thể thêm gia vị, hương liệu hoặc chế biến lại thành món ăn mình ưa thích. Cũng có thể đem cho tôm cá hoặc loài động vật khác ăn với ý nghĩa "thí thực" để tránh lãng phí và "được lộc".
Theo Dân Trí
-
2 giờ trướcNăm 2024 chắc chắn sẽ là một năm vô cùng may mắn về mặt tài chính lẫn tình cảm của những con giáp dưới đây. Mời các bạn tham khảo thông tin.
-
5 giờ trước3 con giáp lấy rổ hứng tiềnkhi bước qua ngày thứ Năm 2/5/2024.
-
15 giờ trướcDự đoán bước qua tháng 4 âm lịch, 3 con giáp cá chép hóa rồng, làm ăn phát tài, tiền vàng chật két, giàu sang phú quý.
-
1 ngày trướcLên kế hoạch giảm cân rất chu đáo, thế nhưng có nhiều lý do khiến những cung hoàng đạo nữ này không thể thực hiện tốt được.
-
1 ngày trước3 con giáp đổi mệnh phượng hoàng, tiền về trĩu túi, sự nghiệp thăng tiến vượt bậc.
-
2 ngày trước3 con giáp "đụng trúng rương vàng", giàu có khó ai bì, dễ tích phước lớn.
-
2 ngày trướcNgười đang chưa có công việc cũng tìm được việc làm phù hợp với bản thân. Kinh doanh ăn nên làm ra, tiền bạc cứ thế đổ ào ào vào túi.
-
2 ngày trướcLiệu bạn có nằm trong số con giáp may mắn nhất vào tuần mới này, hãy cùng xem bài viết dưới đây nhé!
-
2 ngày trước3 con giáp trúng đậm tiền tài, phát tài phát lộc khi bước qua ngày 21/3 âm lịch.
-
3 ngày trướcNgay cuối tháng 4, 3 con giáp dưới đây sẽ vô cùng hoan hỷ, thành công hơn người.
-
3 ngày trướcCó những chàng trai bề ngoài luôn tỏ ra cực bình thản, vô sự nhưng lại giấu trong lòng những xúc cảm vô cùng "dậy sóng".
-
3 ngày trước5 cung hoàng đạo nữ này sinh ra đã có số kết hôn với người giàu sang, cả đời ăn sung mặc sướng.
-
4 ngày trướcTrong 6 ngày tới cực kỳ thích hợp cho việc làm giàu đối với các con giáp sau, tiền tài sự nghiệp vô cùng thuận buồm xuôi gió.
-
4 ngày trướcTháng 5 là cơ hội rất tốt để họ phát triển, gặp nhiều may mắn trong sự nghiệp, cuộc sống cũng đỡ áp lực hơn.
-
4 ngày trướcNhững cung hoàng đạo này luôn tìm cách phá vỡ giới hạn của bản thân, vươn đến những mục tiêu cao nữa, cao mãi.
-
4 ngày trướcTheo quan niệm phong thủy, vị trí Tài vị phòng khách tác động đến sự hưng suy về tài vận, sự nghiệp, sức khoẻ của gia đình.
-
5 ngày trướcBản mệnh có cuộc sống dư dả, tiền tiêu không hết, cuộc sống của họ bắt đầu sang trang mới, ngày một tốt hơn.
-
5 ngày trướcNhững người tuổi Thìn độc thân sẽ gặp đối tác thú vị vào tháng 5; người độc thân tuổi Hợi có khả năng gặp "một nửa đặc biệt" tại một sự kiện xã hội.
-
5 ngày trướcTrong ngày 27/4, 28/4, 29/4, 3 con giáp may mắn có được những thay đổi đáng kể thời vận, tiền bạc thăng tiến bất ngờ. Bản mệnh có được cuộc sống giàu sang mà nhiều người ngưỡng mộ.
Tin tức mới nhất
-
1 giờ trước
-
2 giờ trước
-
2 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
15 ngày trước