Hoa hậu Phương Nga dùng "vũ khí" nào bảo vệ mình?
“Quyền im lặng” là gì và có được coi là tấm lá chắn bảo vệ Hoa hậu Phương Nga trong suốt thời gian qua?
Trao đổi với PV, LS Phan Thị Lam Hồng - Giám đốc công ty Luật TNHH Đông Hà Nội giải thích pháp luật hiện hành quy định về quyền im lặng như thế nào:
Quyền im lặng từ lâu đã được ghi nhận trong pháp luật của một số quốc gia trên thế giới. Theo đó, quyền im lặng là sự thể hiện quyền tự bảo vệ mình của người bị bắt, bị can, bị cáo khi không phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hay tự buộc mình có tội.
Luật pháp quốc tế công nhận quyền này và phán xử dựa trên chứng cứ.Theo đó, một công dân được mặc định là vô tội cho đến khi các cơ quan tố tụng chứng minh được người đó có tội.
Trước thời điểm bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực thi hành, pháp luật Việt Nam hiện hành không có bất cứ quy định nào về quyền im lặng.
Quyền này mới chỉ manh nha xuất hiện tại khoản 4, điều 31 Hiến pháp năm 2013, nó gắn liền với quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người bào chữa. Đây là quyền tự do dân chủ trọng yếu của công dân; trở thành nguyên tắc tố tụng căn bản phải được tôn trọng và triệt để thực hiện.
Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành 2003 không quy định người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo, có quyền từ chối đưa ra lời khai, nhưng quy định họ có quyền được trình bày lời khai và tự bào chữa cho chính mình.
Nếu bị can vẫn giữ quyền im lặng, cơ quan điều tra không thể cưỡng chế khai báo được. Chỉ đến khi bộ luật Tố tụng hình sự 2015 ra đời thì quyền im lặng mới được quy định gián tiếp thông qua một số điều luật.
Điểm d khoản 1 điều 58 bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt; Điểm c khoản 2 điều 59 về người bị tạm giữ; Điểm d khoản 2 điều 60 về bị can; Điểm h khoản 2 điều 61 về bị cáo đều có quy định những người nêu trên có quyền: “Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.
Ngoài ra, “quyền im lặng” còn được ghi nhận gián tiếp trong một số điều luật khác. Điểm b khoản 1 điều 73 quy định người bào chữa có quyền có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.
Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc, người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.
Tại khoản 3, Điều 309 cho phép tại phiên toà, trong giai đoạn xét hỏi, nếu bị cáo không trả lời các câu hỏi thì HĐXX, kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự tiếp tục hỏi những người khác và xem xét vật chứng, tài liệu có liên quan đến vụ án.
Khi được chủ tọa phiên tòa đồng ý, bị cáo được đặt câu hỏi với bị cáo khác về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.
Cũng cần phải lưu ý rằng, quyền im lặng không loại trừ quyền khai báo của người có tội, do đó người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo có quyền khai báo sau khi được giải thích về quyền im lặng.
Việc nhận tội của bị can, bị cáo luôn được xem là tình tiết giảm nhẹ trong quyết định hình phạt đối với bị cáo.
Tuy nhiên, bộ luật Tố tụng hình sự 2015 mới được Quốc hội thông qua mà chưa có hiệu lực thi hành, nghĩa là cho đến thời điểm này, pháp luật Việt Nam không có bất cứ quy định nào về “quyền im lặng”.
Hoa hậu dùng "quyền im lặng" thế nào?
- Khi bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực thi hành, quyền im lặng sẽ bảo vệ bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ như thế nào, thưa luật sư?
Quyền im lặng sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn cho công lý, cho quyền con người và hoạt động tư pháp.
Nó thể hiện ở chỗ, công dân khi bị tình nghi và bắt buộc phải khai báo với cơ quan điều tra, họ có quyền giữ im lặng cho đến khi có sự hiện diện của luật sư do mình yêu cầu hoặc do cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định, việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ được thực hiện trên cơ sở tài liệu, chứng cứ thu thập được mà không phụ thuộc quá lớn vào lời khai của người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo.
Trường hợp hoa hậu Phương Nga là một ví dụ điển hình. Bị cáo Nga không trình bày lời khai của mình tại giai đoạn điều tra mà đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới thực hiện quyền trình bày ý kiến của mình.
- Việc áp dụng quyền im lặng phải chăng là sự an toàn tuyệt đối cho bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ?
Quyền im lặng không bao giờ là tuyệt đối, quyền im lặng không đồng nghĩa với việc không nói gì, không khai gì, không trả lời, không làm gì khi cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng yêu cầu người bị tình nghi thực hiện tội phạm thực hiện những nghĩa vụ của họ theo đúng quy định của pháp luật.
Rõ ràng, “thành khẩn khai báo” là một tình tiết giảm nhẹ quan trọng. Nếu trường hợp nào cũng sử dụng quyền im lặng thì chính đặc quyền này đã tước đi quyền được hưởng tình tiết giảm nhẹ trong tố tụng hình sự.
Trường hợp của bị cáo Nga, mặc dù tại giai đoạn điều tra, Nga thực hiện quyền im lặng, nhưng đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới trình bày nội dung liên quan đến “hợp đồng tình ái”.
Vậy nếu lời khai trước tòa của bị cáo Nga được chứng minh là đúng thì bị cáo có thể chứng minh mình không phạm tội hoặc nếu có phạm tội, bị cáo vẫn được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “thành khẩn khai báo” theo quy định tại điều 46, bộ luật Hình sự.
-
40 phút trướcCông an Kiên Giang và TP Cần Thơ vừa truy bắt được đối tượng cầm dao chém nhiều người, trong đó làm 1 nạn nhân tử vong.
-
1 giờ trướcTheo cơ quan công an, trong chuyên án 986H, Nghiêm Thị Hường với vai trò là kẻ cầm đầu, móc nối với nhiều đối tượng, tạo “chân rết” để bán ma túy ở địa bàn Hà Nội.
-
1 giờ trướcKỳ thi vào lớp 10 tại Hà Nội năm nay tiếp tục "tăng nhiệt" khi số thí sinh tăng, tỷ lệ chọi cao. Đồng hành cùng con trong kỳ thi này, nhiều phụ huynh thừa nhận, họ áp lực hơn cả thí sinh.
-
2 giờ trướcGia đình người con gái mắc võng ở cổng nhà ông ngoại để hóng gió, không may cổng bị đổ sập, đè cháu trai 7 tuổi tử vong.
-
2 giờ trướcDự báo thời tiết 2/5/2024, các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và giông rải rác, cục bộ có mưa to vào chiều tối. Khu vực Nam Bộ tiếp tục nắng nóng gay gắt, có nơi trên 39 độ.
-
6 giờ trướcThủ tướng yêu cầu khẩn trương làm rõ nguyên nhân, điều tra, làm rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm vi phạm vụ nổ lò hơi tại một công ty ở tỉnh Đồng Nai khiến 6 người chết và nhiều người bị thương.
-
16 giờ trướcCông ty phát hiện có trục trặc về mặt kỹ thuật và đã cho kiểm tra, sửa chữa. Đến sáng 1/5, cán bộ kỹ thuật vào vận hành thì lò hơi phát nổ làm 6 người tử vong, 5 người bị thương.
-
16 giờ trướcCông an tỉnh Đồng Nai xác định nguyên nhân ban đầu vụ nổ lò hơi làm 6 người tử vong, 5 người bị thương, là do lỗi kỹ thuật.
-
16 giờ trướcĐến trưa 1/5, nhiều công nhân và người dân sống gần hiện trường vẫn chưa hết bàng hoàng vì vụ nổ lò hơi khiến 6 người chết, 5 người bị thương.
-
16 giờ trướcNắng nóng khắc nghiệt xảy ra hầu khắp cả nước trong tháng qua, nhiều nơi phá vỡ kỷ lục nhiệt độ ngày cả chục năm trước. Dự báo tháng 5, tình trạng nắng nóng gay gắt tiếp diễn nhiều hơn.
-
18 giờ trướcTheo lịch nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 năm 2024, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được nghỉ 4 ngày liên tiếp từ thứ Bảy (31/8) đến hết thứ Ba (3/9).
-
19 giờ trướcNgày 30-4, toàn quốc xảy ra 61 vụ tai nạn giao thông, làm chết 27 người, bị thương 45 người, tất cả đều là tai nạn giao thông đường bộ, theo báo cáo của Văn phòng Bộ Công an.
-
19 giờ trướcPhạm Thị Ngọc Bích bất ngờ xông vào trụ sở Công an Phường 10, Quận 8 (TP.HCM) la hét, rồi dùng dao tấn công người trong trụ sở khiến chiến sĩ công an bị thương.
-
20 giờ trướcNgày 1/5, lãnh đạo phường Hàng Đào, quận Hoàn Kiếm cho biết: Công an quận Hoàn Kiếm sau khi xác minh, làm rõ đã có thông tin chính thức về video "tố" người phụ nữ bán hàng rong bán cho 2 du khách nước ngoài 3 quả dứa với giá 500.000 đồng.
-
22 giờ trướcCông an đang củng cố hồ sơ để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật đối với người tung tin thất thiệt trên mạng xã hội với nội dung ‘5 người cầm súng bị bắt’ tại Đà Lạt.
-
1 ngày trướcTrong quá trình đi dã ngoại trên sông Pô Cô, đoạn qua địa bàn xã Ia Dom, huyện Đức Cơ (Gia Lai), 2 người công tác tại huyện này và 1 người dân bị đuối nước tử vong.
-
1 ngày trướcTheo Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), từ đầu năm 2024 đến nay, bình quân giá vàng tăng 20,75%, giá USD tăng 4,6%.
-
1 ngày trướcĐang đi trên đường, người phụ nữ ở Thừa Thiên Huế bị sét đánh trúng vào người rồi tử vong.
-
1 ngày trướcKhông khí lạnh sẽ ảnh hướng đến Đông Bắc Bộ từ gần sáng và ngày 1/5. Từ đêm nay, ở Bắc Bộ, khu vực Thanh Hóa-Nghệ An có mưa giông mạnh, cảnh báo lốc sét, mưa đá. Từ Quảng Bình trở vào tiếp tục nắng nóng.
Tin tức mới nhất
-
23 phút trước
-
23 phút trước
-
53 phút trước
Hay nhất 2sao
-
15 ngày trước