Hoa hậu Phương Nga dùng "vũ khí" nào bảo vệ mình?
“Quyền im lặng” là gì và có được coi là tấm lá chắn bảo vệ Hoa hậu Phương Nga trong suốt thời gian qua?
Trao đổi với PV, LS Phan Thị Lam Hồng - Giám đốc công ty Luật TNHH Đông Hà Nội giải thích pháp luật hiện hành quy định về quyền im lặng như thế nào:
Quyền im lặng từ lâu đã được ghi nhận trong pháp luật của một số quốc gia trên thế giới. Theo đó, quyền im lặng là sự thể hiện quyền tự bảo vệ mình của người bị bắt, bị can, bị cáo khi không phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hay tự buộc mình có tội.
Luật pháp quốc tế công nhận quyền này và phán xử dựa trên chứng cứ.Theo đó, một công dân được mặc định là vô tội cho đến khi các cơ quan tố tụng chứng minh được người đó có tội.
Trước thời điểm bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực thi hành, pháp luật Việt Nam hiện hành không có bất cứ quy định nào về quyền im lặng.
Quyền này mới chỉ manh nha xuất hiện tại khoản 4, điều 31 Hiến pháp năm 2013, nó gắn liền với quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người bào chữa. Đây là quyền tự do dân chủ trọng yếu của công dân; trở thành nguyên tắc tố tụng căn bản phải được tôn trọng và triệt để thực hiện.
Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành 2003 không quy định người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo, có quyền từ chối đưa ra lời khai, nhưng quy định họ có quyền được trình bày lời khai và tự bào chữa cho chính mình.
Nếu bị can vẫn giữ quyền im lặng, cơ quan điều tra không thể cưỡng chế khai báo được. Chỉ đến khi bộ luật Tố tụng hình sự 2015 ra đời thì quyền im lặng mới được quy định gián tiếp thông qua một số điều luật.
Điểm d khoản 1 điều 58 bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt; Điểm c khoản 2 điều 59 về người bị tạm giữ; Điểm d khoản 2 điều 60 về bị can; Điểm h khoản 2 điều 61 về bị cáo đều có quy định những người nêu trên có quyền: “Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.
Ngoài ra, “quyền im lặng” còn được ghi nhận gián tiếp trong một số điều luật khác. Điểm b khoản 1 điều 73 quy định người bào chữa có quyền có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.
Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc, người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can.
Tại khoản 3, Điều 309 cho phép tại phiên toà, trong giai đoạn xét hỏi, nếu bị cáo không trả lời các câu hỏi thì HĐXX, kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự tiếp tục hỏi những người khác và xem xét vật chứng, tài liệu có liên quan đến vụ án.
Khi được chủ tọa phiên tòa đồng ý, bị cáo được đặt câu hỏi với bị cáo khác về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.
Cũng cần phải lưu ý rằng, quyền im lặng không loại trừ quyền khai báo của người có tội, do đó người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo có quyền khai báo sau khi được giải thích về quyền im lặng.
Việc nhận tội của bị can, bị cáo luôn được xem là tình tiết giảm nhẹ trong quyết định hình phạt đối với bị cáo.
Tuy nhiên, bộ luật Tố tụng hình sự 2015 mới được Quốc hội thông qua mà chưa có hiệu lực thi hành, nghĩa là cho đến thời điểm này, pháp luật Việt Nam không có bất cứ quy định nào về “quyền im lặng”.
Hoa hậu dùng "quyền im lặng" thế nào?
- Khi bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực thi hành, quyền im lặng sẽ bảo vệ bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ như thế nào, thưa luật sư?
Quyền im lặng sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn cho công lý, cho quyền con người và hoạt động tư pháp.
Nó thể hiện ở chỗ, công dân khi bị tình nghi và bắt buộc phải khai báo với cơ quan điều tra, họ có quyền giữ im lặng cho đến khi có sự hiện diện của luật sư do mình yêu cầu hoặc do cơ quan tiến hành tố tụng chỉ định, việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ được thực hiện trên cơ sở tài liệu, chứng cứ thu thập được mà không phụ thuộc quá lớn vào lời khai của người bị tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo.
Trường hợp hoa hậu Phương Nga là một ví dụ điển hình. Bị cáo Nga không trình bày lời khai của mình tại giai đoạn điều tra mà đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới thực hiện quyền trình bày ý kiến của mình.
- Việc áp dụng quyền im lặng phải chăng là sự an toàn tuyệt đối cho bị can, bị cáo, người bị tạm giam, tạm giữ?
Quyền im lặng không bao giờ là tuyệt đối, quyền im lặng không đồng nghĩa với việc không nói gì, không khai gì, không trả lời, không làm gì khi cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng yêu cầu người bị tình nghi thực hiện tội phạm thực hiện những nghĩa vụ của họ theo đúng quy định của pháp luật.
Rõ ràng, “thành khẩn khai báo” là một tình tiết giảm nhẹ quan trọng. Nếu trường hợp nào cũng sử dụng quyền im lặng thì chính đặc quyền này đã tước đi quyền được hưởng tình tiết giảm nhẹ trong tố tụng hình sự.
Trường hợp của bị cáo Nga, mặc dù tại giai đoạn điều tra, Nga thực hiện quyền im lặng, nhưng đến khi vụ án được đưa ra xét xử, bị cáo mới trình bày nội dung liên quan đến “hợp đồng tình ái”.
Vậy nếu lời khai trước tòa của bị cáo Nga được chứng minh là đúng thì bị cáo có thể chứng minh mình không phạm tội hoặc nếu có phạm tội, bị cáo vẫn được áp dụng tình tiết giảm nhẹ “thành khẩn khai báo” theo quy định tại điều 46, bộ luật Hình sự.
-
1 giờ trướcTrần Thị Thanh (34 tuổi) đã tạo lập khống các đơn hàng chiếm đoạt 7 lần với tổng số tiền 644 triệu đồng của công ty để có tiền đánh bạc.
-
1 giờ trướcSau khi cãi nhau với gia đình, người đàn ông uống 10 ông thuốc diệt chuột màu hồng, được người nhà phát hiện mang đi cấp cứu.
-
1 giờ trướcTheo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai, Công ty gỗ Bình Minh chưa đăng ký sử dụng thiết bị an toàn lao động, chưa có các giấy tờ kiểm định lò hơi.
-
2 giờ trướcDư luận thắc mắc, một đối tượng bị tòa tuyên phạt 3 năm tù giam mà vẫn cầm theo hung khí vào phòng làm việc của Phó Chánh án TAND huyện Cam Lộ để gây án. Lãnh đạo TAND tỉnh Quảng Trị lên tiếng giải thích vấn đề này.
-
5 giờ trướcThông tin AstraZeneca thừa nhận vaccine COVID-19 có thể gây cục máu đông làm nhiều người lo lắng và muốn làm xét nghiệm để biết bản thân bị tình trạng này không.
-
5 giờ trướcVụ cháy xảy ra tại cửa hàng bán hoa ở đường Nguyễn Lương Bằng, thị trấn Thanh Miện(tỉnh Hải Dương) khiến bé trai 12 tuổi tử vong.
-
8 giờ trướcCông an Đồng Nai tạm hoãn xuất nhập cảnh 7 người nước ngoài để phục vụ công tác điều tra liên quan đến vụ nổ lò hơi xảy ra tại Công ty TNHH Gỗ Bình Minh (huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai).
-
9 giờ trướcSau khi bà Trương Mỹ Lan có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm, chồng bà Lan là ông Chu Lập Cơ và cháu gái là Trương Huệ Vân cũng có đơn xin giảm nhẹ hình phạt.
-
10 giờ trướcVụ việc cãi cọ, xô xát, trong đó có hình ảnh người phụ nữ dùng chân đạp cư dân được xác định xảy ra ở chung cư Đồng Phát - Park View Tower (quận Hoàng Mai, Hà Nội).
-
11 giờ trướcNgay sau khi nhận được tin báo, lực lượng chức năng đã vớt 2 thi thể dưới ao ở tổ dân phố My Điền 1, phường Nếnh, thị xã Việt Yên (Bắc Giang) lên bờ.
-
12 giờ trướcNhiều khu vực TP.HCM tiếp tục có mưa vào sáng sớm, mang đến sự mát mẻ, giúp giải nhiệt sau chuỗi ngày nắng nóng gay gắt.
-
12 giờ trướcMua 5 quả trứng rùa biển trái phép tại Côn Đảo, bà Đỗ Thị Lệ Hoa cùng con dâu bị phạt hơn 1 tỷ đồng.
-
14 giờ trướcNgày 3/5, Công an TP Thủ Đức (TPHCM) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Hoàng Văn Quang (sinh năm 1988), Nguyễn Đức Huy (sinh năm 1987) và Nguyễn Đức Hoàng (sinh năm 1993, cùng ngụ tỉnh Nghệ An, em ruột Huy) để điều tra về tội “Trộm cắp tài sản”.
-
16 giờ trướcSau khi người chồng qua đời do bệnh hiểm nghèo, người phụ nữ ở tỉnh Quảng Nam nhảy sông tự tử để lại 4 đứa con thơ, đứa lớn nhất mới 7 tuổi.
-
16 giờ trướcChiếc Rolls-Royce Ghost trị giá 40 tỷ đồng của đại gia Hà Nội mang biển số có ý nghĩa “thần tài nhỏ”, từng được đấu giá biển số thành công với mức tiền chỉ 40 triệu đồng.
-
1 ngày trướcCán bộ pháp y cho hay, do cô gái nằm trên đệm của ghế sofa nên chính đệm này đã hút dịch dẫn đến tình trạng thi thể khô dần.
-
1 ngày trướcBộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng vừa yêu cầu các đơn vị liên quan rà soát, kiểm tra giá vé máy bay
-
1 ngày trướcHóa đơn tiền điện tháng 4 của nhiều hộ dân trên địa bàn TP HCM tăng đến 40%-50%, thậm chí tăng gấp đôi so với tháng trước.
-
1 ngày trướcKhông được hưởng án treo, đối tượng Tuân phát sinh hận thù với Phó Chánh án TAND huyện Cam Lộ và cầm kéo vào phòng làm việc đâm trọng thương vị cán bộ này.
-
1 ngày trướcĐại diện Bộ Y tế lên tiếng trước thông tin AstraZeneca thừa nhận vaccine COVID-19 của hãng có thể gây cục máu đông trong một số trường hợp.
Tin tức mới nhất
Hay nhất 2sao
-
18 ngày trước