Vị quan thanh liêm đứng đầu 4 tỉnh lớn, không bao giờ làm người khác tổn thương
Cụ Đặng Đức Cường là một vị quan thanh liêm, tính tình nhã nhặn, cởi mở, nhân hậu, dù có chức hàm rất cao thời đó.
Cụ Đặng Đức Cường (1859-1925) quê tại làng Hành Thiện, phủ Xuân Trường, nay thuộc xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định.
Cụ Đặng Đức Cường từng dạy vua và con vua
Cụ làm Tổng đốc tỉnh Hải Dương, tòng nhất phẩm, được phong hàm Thái tử Thiếu bảo (do cụ từng dạy vua và con vua), được phong Hiệp biện Đại học sĩ.
Cụ Đặng Đức Cường được người ở quê quen gọi là cụ Thượng Cường, đậu cử nhân khoa Mậu Tý (1888) tại trường thi Hương Nam Định. Cụ đứng thứ 10 trong số 56 cử nhân đỗ khoa đó. Chỉ riêng khoá này, làng Hành Thiện quê cụ đã có tới 6 cụ đỗ cử nhân, 9 cụ đỗ tú tài...
Cụ được sơ bổ làm quan Huấn đạo (công việc về giáo dục). Trước 1896, cụ từng làm Tri huyện rồi Tri phủ thuộc các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh; năm 1896 làm Án sát tỉnh Bắc Ninh; năm 1902 làm Án sát Hà Nội; năm 1904 làm Tuần phủ Thái Bình; năm 1906 làm Tổng đốc Hà Đông; 1907 - 1912 làm Tổng đốc Hưng Yên; 1913 -1916 làm Tổng đốc Bắc Ninh; 1917 - 1921 làm Tổng đốc Hải Dương.
Cụ về hưu ngày 16/2/1921 với lương hưu 857 đồng Đông Dương (tương đương 30 lạng vàng/năm).
Cụ Thượng Cường là người tính tình nhã nhặn, cởi mở, nhân hậu, dù có chức hàm rất cao thời đó. Cụ thương yêu các thuộc hạ và không nặng lời với một ai dù họ có phạm lỗi.
Nếu có một tổng lý nào làm sai, cụ gọi lên văn phòng khuyên bảo để tránh các lỗi lầm tiếp. Nếu lỗi quá nặng, không thể tha thứ được, cụ bảo người đó làm đơn xin từ chức.
Cụ sẽ dựa theo đơn mà ra văn bản cho nghỉ việc. Mục đích cũng là để cứu vãn thể diện cho họ, khi về quê khỏi mang tiếng mình bị cách chức mà tủi hổ...
Suốt 32 năm làm quan, cụ không có một hành động hay một lời nói nào chạm đến lòng tự ái của người khác.
Cụ thường nói với người trong làng và bạn hữu của mình: "Mình làm lớn, có phận lớn. Người ta làm nhỏ có phận nhỏ. Ai cũng có lòng tự ái. Người nào lòng tự ái bị giày xéo là đau khổ. Vậy không nên làm điều gì, nói câu gì làm đau lòng người khác một cách vô ích".
Làm quan lớn nhiều năm, cụ không chỉ có đức tính nhân hậu mà còn rất thanh liêm. Cụ không bao giờ đòi tiền lễ của các quan phủ, huyện cho đến các tổng, lý hay những người có công, có việc lên gặp quan lớn kêu cứu.
Cụ cũng không bao giờ nhận quà của ai rồi mới thăng chức hoặc ban thưởng cho thuộc hạ. Nếu đem quà đến tạ ơn, lúc bấy giờ cụ mới nhận nhưng chỉ nhận tượng trưng để làm vừa lòng người ta đến tạ ơn mình.
Với bản tính nhân hậu, cụ đối xử với mọi người rất nhã nhặn và ôn hoà. Các quan chức người Pháp thấy cụ lễ độ với dân mà không xu nịnh mình, bộc lộ nhân phẩm của một nhà nho chân chính nên cũng rất quý trọng cụ.
Cụ làm quan nhiều chục năm mà không bao giờ gặp trở ngại, dù không quỵ lụy ai. Đây có lẽ cũng là chuyện lạ thời phong kiến, khi đất nước ta còn có chế độ thực dân cai trị.
Xứ Bắc đầu thế kỷ trước có 5 tỉnh được triều đình coi là tỉnh lớn và được phép bổ chức quan Tổng đốc, thì cụ kinh qua 4 tỉnh. Chỉ có Nam Định là cụ không làm Tổng đốc, cũng bởi quy định ngày đó: Không ai được làm quan đầu tỉnh tại ngay quê nhà.
Cụ Đặng Đức Cường nhận làm tiên chỉ làng Hành Thiện khi vẫn còn đương chức. Với quê hương Hành Thiện, cụ có nhiều công lao rất đáng ghi nhận.
Năm 1921, cụ làm đơn xin mở trường sơ học tại làng Hành Thiện. Trường được mở từ năm 1922. Đây cũng là ngôi trường đào tạo cho đất nước những nhà lãnh đạo cách mạng như cố Tổng bí thư Trường Chinh, cố giáo sư Vũ Khiêu, Trưởng Ban Khoa giáo Trung ương Đặng Quốc Bảo, cố giáo sư Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Xã hội Việt Nam Đặng Xuân Kỳ, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Đặng Quân Thuỵ, cố Bộ trưởng Y tế Đặng Hồi Xuân, nguyên Bộ trưởng Công nghiệp Đặng Vũ Chư...
Đến năm 1924, cụ lấy tiền công quỹ của làng, mà thực ra tiền này có một phần do cụ đóng góp, để xây một ngôi trường bằng gạch ngói cạnh đình làng. Đặc biệt, cụ đứng ra vận động xây dựng Quỹ học điền của làng.
Chính cụ đã góp ruộng của cá nhân mình cùng tài chính của những ai có lòng hảo tâm rồi thuê người trông nom, thu hoạch, rồi dùng tiền thu được đem hỗ trợ cho những trò nghèo hiếu học và học giỏi trong làng, để họ có thêm chút tiền học lên, khỏi bỏ dở.
Vì cụ Đặng Đức Cường làm quan đến hàm nhất phẩm (ngang bộ trưởng bây giờ) lại có tiếng là vị quan thanh liêm, cần mẫn, nhân hậu, nên thân sinh cụ, ông nội cụ và cụ nội cụ đều được phong hàm tòng nhị phẩm, tòng tam phẩm, tòng tứ phẩm.
Truyền thống gia tộc Đặng Đức tiếp nối sau này vẫn là nếp gia phong ấy. Có thể nhắc đến người cháu nội của cụ, đó là cố giáo sư tiến sĩ khoa học Đặng Đức Trạch, nguyên là Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, nguyên Phó chủ tịch Hiệp hội Y Dược học Đông Nam Á, nguyên Phó viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, nhà nghiên cứu và sản xuất nhiều vắc xin nổi tiếng của nước nhà.
Cố giáo sư Đặng Đức Trạch là đại biểu Quốc hội khóa 11. Ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ Ðổi mới năm 2006. Ông là Thầy thuốc Nhân dân, nhận giải thưởng nhà nước về Khoa học Công nghệ (năm 2000) do có những đóng góp to lớn cho nền y học Việt Nam với 95 công trình khoa học.
Thư của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng gửi cô giáo Đặng Thị Phúc - chắt nội của cụ Đặng Đức Cường
Chắt nội của cụ - nhà giáo Đặng Thị Phúc từng là cô giáo dạy Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng lúc thiếu thời. Năm 2019, Tổng bí thư gửi thư cho cô giáo nhân dịp Tết Nguyên đán Kỷ Hợi.
Bức thư có những dòng chữ dưới cùng ông thêm vào, đọc thật cảm động: "Em vẫn giữ mãi những kỷ niệm sâu sắc, không bao giờ phai mà trong những năm tháng được cô dạy bảo". Thư viết ngày 25/1/2019.
Nếp gia phong của một vị quan lại phong kiến có hàm thượng thư, có cuộc sống sống thanh liêm, nhân hậu như cố Tổng đốc Đặng Đức Cường trên 100 năm trước rất đáng để hậu thế hôm nay suy nghĩ và học theo.
Theo Vietnamnet
-
5 giờ trướcĐám cưới của cô dâu, chú rể nhưng bà sui lại là người thu hút nhiều sự chú ý hơn cả.
-
8 giờ trướcHLV Shin Tae Yong tỏ ra lo lắng khi lứa trẻ của tuyển Indonesia đối đầu với tuyển Việt Nam rất dày dạn kinh nghiệm thi đấu quốc tế, tại ASEAN Cup (AFF Cup).
-
12 giờ trướcTrâm Anh diện đồ giản dị, hạn chế trang phục thị phi trên sân pickleball.
-
17 giờ trướcMinh Đức quyết định dừng việc học tiến sĩ vì cảm thấy không phù hợp với ngành học và chuyển hướng theo học thạc sĩ ngành khác. Năm 2024, Đức trở về nước và hiện là giám đốc học thuật của một hệ thống giáo dục.
-
18 giờ trướcÁp lực thi cử chỉ ngủ 4 tiếng/ngày, nữ sinh Thẩm Huệ Di (17 tuổi), học sinh Trường SMK Yong Peng (Malaysia) đột quỵ qua đời ở tuổi 17.
-
21 giờ trướcBan chuyên án đánh giá, từ sự hiểu biết, kiến thức của mình, Phó Đức Nam đã liên kết với nhiều đối tượng khác để hoạt động phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
-
1 ngày trướcRebeca rất không vui khi bị sếp gọi đi làm trong ngày nghỉ cuối tuần, không ngờ nhờ vậy mà cô trúng xổ số 1 triệu USD (hơn 25 tỷ đồng).
-
1 ngày trướcTrong giai đoạn chuyển giao quyền lực, một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm nhất là bà Melania có trở lại Nhà Trắng không.
-
1 ngày trướcPhương Oanh vừa chia sẻ loạt khoảnh khắc đáng yêu của cặp sinh đôi.
-
1 ngày trướcHuấn luyện viên Shin Tae-yong nhờ truyền thông gây sức ép để triệu tập bổ sung ngôi sao nhập tịch dự AFF Cup 2024 sớm nhất có thể.
-
1 ngày trướcNữ nhân viên siêu thị ở Trung Quốc bị ngã khi đi vệ sinh và được xác định là “thương tích liên quan đến công việc”, do đó công ty phải bồi thường 700 triệu đồng.
-
1 ngày trướcCon kỳ đà hoang dã bị phát hiện khi đang ẩn nấp sau một chiếc bàn trong bếp của một gia đình ở Thái Lan.
-
1 ngày trướcNgười hâm mộ bóng đá Đông Nam Á bày tỏ sự vui mừng cho thành tích ấn tượng của tuyển Lào, nhưng đồng thời cũng có nhiều bình luận châm chọc Indonesia.
-
1 ngày trướcBị gọi dậy đi học, cậu bé học lớp 11 đã nổi giận đẩy mẹ ngã tử vong rồi sau đó vẫn đi đến trường.
-
1 ngày trướcNgười này là một trong số bà hoàng đức cao vọng trọng, quyền uy bậc nhất triều Nguyễn, cả cuộc đời hết lòng vì sự hưng thịnh của nước nhà.
-
1 ngày trướcBà Tưng giờ đây không còn chuộng thời trang thiếu vải, khoe thân.
-
1 ngày trướcKhông chỉ bị Lào cầm hòa, Indonesia còn gặp bất lợi do Marselino nhận thẻ đỏ và bị cấm thi đấu ở trận tiếp theo gặp đội tuyển Việt Nam.
-
1 ngày trướcHuấn luyện viên Lào giải thích sự khác biệt của đội nhà trong 2 trận đấu gặp đội tuyển Việt Nam và Indonesia.
-
1 ngày trướcHuấn luyện viên Shin Tae-yong đổ lỗi cho lịch thi đấu khi đội tuyển Indonesia bị Lào cầm hòa 3-3.
Tin tức mới nhất
-
6 giờ trước