Mẫu nhí: Còn có tuổi thơ?

Ngành công nghiệp thời trang phát triển rộng khắp và mạnh mẽ đã nhắm đến việc khai thác triệt để khách hàng tiềm năng, trong đó có cả lượng khách nhí trong lứa tuổi nhi đồng. Để thu hút sự chú ý của các bé và thuyết phục phụ huynh rộng rãi mở hầu bao, không gì tốt hơn là khai thác nét quyến rũ dễ thương từ những thần tượng tuổi măng non. Vì vậy trào lưu dùng mẫu nhí ngày được ưa chuộng, với sự xuất hiện hàng loạt gương mặt mẫu sáng giá dù tuổi đời còn bé tí.

Thế nhưng, bất kì sự nổi tiếng nào cũng là con dao hai lưỡi, bên cạnh những khoản tiền khổng lồ và đỉnh cao danh vọng, là hậu quả khó lường đến từ tuổi thơ bị đánh cắp không thương tiếc vì tham vọng của chính cha mẹ các bé.

Tuổi thơ bị đánh cắp

Không khó để liệt kê hàng loạt tên tuổi cực “hot” của những mẫu nhí đang “nổi đình nổi đám” trên khắp thế giới như Milanna Kurnikove, Duda Bundchen, Kristina Pimenova, Mackenzie Foy, Thylane Blondeau, Ira Brown, Alia Wang... Hầu hết các cô cậu bé này đều trong lứa tuổi măng non đúng nghĩa, với tuổi đời cao nhất là 12 và thấp nhất chỉ mới… 2 tuổi. Có thể thấy điểm chung của những “thiên thần nhỏ” này là nét đẹp đầy tươi sáng, khuôn mặt xinh như búp bê và những màn tạo dáng chuẩn, sành điệu như người lớn. Gia nhập đội ngũ mẫu nhi đồng này còn có các “hoa hậu nhí” như Eden Wood,  Isabella Barrett, Millie Guy,… vốn là những “sản phẩm” từ ngành kinh doanh giải trí đầy lợi nhuận đang phát triển rất mạnh ở Mỹ, Anh và một số nước.


Tham gia lĩnh vực giải trí quá sớm dường như đã đánh mất tuổi thơ hồn nhiên của mẫu nhí. Thay vì tận hưởng cuộc sống vô tư, trong sáng, chỉ việc ăn, học và chơi, các em lại phải quan tâm đến chuyện mình ra sao trong mắt công chúng, đẹp hay xấu, phải học cách đi đứng, tạo dáng, làm đẹp, tóc xịt đầy keo, mắt dán lông mi giả dày cộm. Gánh nặng từ sự nổi tiếng và áp lực duy trì vầng hào quang khi ở trên đỉnh cao danh vọng đã làm “oằn” những đôi vai hết sức bé nhỏ này. Mặc dù cơ duyên đưa đẩy mỗi cô cậu bé đến với làng mẫu hết sức khác nhau, như Alia Wang là cháu gái của nhà thiết kế lừng danh thế giới Alexander Wang, Duda Bundchen là cháu gái của siêu mẫu Gisele Bundchen nên có điều kiện gia nhập làng mẫu từ rất sớm, Thylane Blondeau được phát hiện khi bố mẹ vốn là những người nổi tiếng đưa hình ảnh bé lên các trang mạng, thì hầu hết nhiều trường hợp khác lại có sự can thiệp rất lớn từ chính các bậc phụ huynh, với mong muốn “hiện thực hóa” giấc mơ giàu sang và nổi tiếng thông qua chính con cái của mình.

Nổi tiếng khắp nước Mỹ khi mới 14 tháng tuổi, “hoa hậu nhí” Eden Wood chính là biểu tượng của một tuổi thơ bị đánh cắp vì tham vọng của cha mẹ. Từ 2 tuổi, cô bé có khuôn mặt xinh xắn, bầu bĩnh nhưng “già trước tuổi” này đã xông pha qua hơn 25 cuộc thi nhan sắc, đỉnh cao nhất là việc đăng quang cuộc thi Hoa hậu nhí Toddlers and Tiaras vào năm 6 tuổi. Từng là một người đẹp, nên thay vì tập trung giáo dục và chơi đùa cùng bé, người mẹ trẻ Mickie Wood lại tập trung toàn bộ thời gian, sức lực và tiền bạc cho việc rèn luyện con gái yêu thành hoa hậu tương lai, với ước muốn giành lấy cơ hội tốt nhất cho con mình tỏa sáng.


Để “xây dựng” tương lai nhan sắc cho Eden Wood, bà mẹ này đã không ngại chi khoảng 70.000 USD cho việc chụp ảnh và hơn 3000 USD đầu tư trang phục, chưa kể cứ 3 tháng 1 lần cô bé phải lên bàn thẩm mỹ để tiêm Boxton giúp khuôn mặt luôn căng mịn và bầu bĩnh như búp bê. Cô bé cũng thường xuyên phải ứa nước mắt khi phải xỏ chân vào những đôi giày cao chót vót hay chịu trận để mang những đôi bông nặng trịch. Chưa dừng lại ở đó, hàng ngày cô hoa hậu bé xíu này còn phải dành ra 2 giờ để tập luyện nhằm căn chuẩn hình thể và kéo dài đôi chân.

Mỗi sáng và tối, Eden phải bôi kem dưỡng da toàn thân, dùng những bữa ăn nghèo dinh dưỡng như 1 người mẫu trưởng thành với thực đơn chủ yếu là rau, trái cây, hạn chế tối đa chất đạm, chất béo để có làn da mọng nước cùng vóc dáng mảnh mai. Thay vì tung tăng chơi đùa như các bạn cùng trang lứa, cô bé lại phải “vùi đầu” vào việc luyện tập đàn piano, học hát, múa, đọc sách nhằm trang bị kiến thức chuẩn bị cho các cuộc phỏng vấn, thi thố và làm người nổi tiếng. Có phải chính vì vậy mà không như các bé gái khác luôn yêu thích búp bê, Eden Wood lại bộc lộ sở thích rất “người lớn” của mình: “Cháu thích trang điểm, thích keo xịt tóc. Khi được trang điểm cháu rất vui. Cháu muốn mình trông thật xinh đẹp khi trên sân khấu”.

Khai thác triệt để sự nổi tiếng và nhan sắc con gái, gia đình cô bé còn ký kết hàng loạt hợp đồng để Eden Wood làm người mẫu cho thương hiệu giày trẻ em, tham gia các show truyền hình quốc tế như Good Morning America, Nightline, Good Morning Australia, 60 Minutes Australia, The Insider, The Joy Behar Show… đồng thời xuất hiện trong 2 bộ phim Inside Extra và The Angry Box. Eden cũng từng ra mắt CD single đầu tiên là Cutie Patootie vào tháng 12/2010, đã được bày bán trên iTune từ tháng 1/2011. Một quyển sách ảnh nói về quá trình tiến tới chiếc vương niệm và dòng búp bê mang tên bé cũng đã kịp ra mắt người hâm mộ. Thậm chí, mẹ hoa hậu nhí còn không giấu tham vọng sẽ rèn luyện em trở thành hoa hậu Mỹ trong tương lai.

Với từng ấy công việc dồn lên đôi vai nhỏ bé một nhóc con mới 7 tuổi đầu, người ta băn khoăn tự hỏi liệu có còn thời gian để Eden Wood học hành, hay đơn giản là dạo chơi với cún con, tung tăng vui đùa ở khu vui chơi hay công viên gần nhà như bao đứa trẻ cùng trang lứa khác?

Những trái non “chín ép”


Trong thời gian qua, ngành công nghiệp thời trang đã không ngừng nhận được hàng tá “bom dư luận” khi sử dụng các mẫu bé tí làm hình tượng quảng cáo đậm chất trưởng thành, gợi cảm. Scandal đình đám nhất chính là việc cho cô bé 10 tuổi Thylane Blondeau xuất hiện trên bìa tạp chí danh tiếng Vogue ở Pháp vào tháng 12/2010 với hình mẫu một phụ nữ đỏm dáng, gợi cảm, tô môi son dày cộm, mang giày cao gót, uốn éo khêu gợi và làm dáng lạnh như băng. Trong một số bức ảnh khác, Blondea được các nhiếp ảnh gia cho xuất hiện trong hình ảnh để ngực trần, chỉ mặc một chiếc quần jeans cạp trễ và đeo một sợi dây chuyền lớn trước ngực.

Với việc tạo hình đi quá xa giới hạn một cô bé 10 tuổi, Thylane Blondeau dù thể hiện đầy đủ tố chất siêu mẫu tương lai, nhưng vẫn phải nhận không ít chỉ trích từ truyền thông và các bậc phụ huynh. Không ai muốn con mình xem Thylane Blondeau là hình mẫu để phấn đấu, vì cô bé đã trở thành một “trái non chín ép” của làng mẫu. Thậm chí Chloe Angyal, biên tập viên của trang Feminsting.com còn không ngại nhận xét: “Thật là sởn gai óc. Tôi không muốn nhìn thấy một đứa trẻ hơn 9 tuổi đi giày cao gót nằm trên một tấm da hổ trong phòng ngủ như thế này nữa”. Nhiều báo khác lại cho rằng, việc tạo dựng hình tượng sexy cho một cô bé mới gần 10 tuổi đầu chẳng khác nào đang cổ xúy cho tệ lạm dụng tình dục trẻ em, vốn là vấn nạn đang gây nhức nhối cho xã hội hiện nay.

Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp duy nhất “ép chín” trẻ con khi còn quá nhỏ. Trước đó, người ta đã từng bất mãn khi xem mẫu quảng cáo nước hoa của nữ diễn viên 13 tuổi Dakota Fanning. Một cô bé con non nớt, mặc váy ngắn và đặt chai nước hoa ở vị trí nhạy cảm được xem là hình ảnh thương mại đầy dung tục. Gần đây nhất là sự phẫn nộ của dư luận với loạt ảnh quảng cáo cho thương hiệu đồ lót dành cho trẻ con Jours Après Lunes. Trong đó, các mẫu nhí được trang điểm đậm và tạo dáng với những tư thế khêu gợi không thua kém bất kỳ thiên thần nội y nào của hãng đồ lót người lớn Victoria’s Secrect. Những hình ảnh thiếu trong sáng này khiến người ta không khỏi băn khoăn tự hỏi, phải chăng ngành công nghiệp thời trang đã cạn kiệt ý tưởng nên muốn vươn bàn tay tới những đối tượng mẫu còn quá trẻ?

Tờ NY Daily News đã không ngại chỉ trích ý tưởng quảng cáo điên rồ này: “Bình thường, trẻ em rất dễ thương khi mặc quần áo và đi giày của mẹ, nhưng những tấm hình này lại quá phản cảm. Không thể biến một cô bé 4 tuổi thành biểu tượng tình dục như Brigitte Bardot được”. Trong khi đó, trang Fashionista thẳng thắn phê bình: “Jours Après Lunes đã đi quá giới hạn”.


Vì mong muốn con cái mau thành danh, nhiều bậc cha mẹ không ngại ép con mình “chín” sớm dù bé mới 2,3 tuổi. Tại các cuộc thi hoa hậu nhí diễn ra trên khắp nước Mỹ, nước Anh như cuộc thi Toddlers & Tiaras, khán giả đã không khỏi nhiều phen sửng sốt trước hình ảnh những thí sinh bé tí, thậm chí chưa tới 1 tuổi “bị” đưa lên sân khấu để thi thố tài năng, sắc đẹp. Với phần thưởng hấp dẫn có khi lên tới 15.000 USD cùng những chiếc xe hơi đời mới, kèm theo đó là một tương lai hứa hẹn sự nổi tiếng, dễ kiếm tiền, không khó lý giải vì sao các bậc phụ huynh sẵn sàng bất chấp mọi cách để con mình giành chiến thắng.

Nếu mẹ của “Hoa hậu nhí” Millie Guy đã không ngại đầu tư cho con gái 4 tuổi xinh đẹp của mình hơn 200 bộ đầm cùng khoảng chi phí trên 4000 bảng Anh, thì còn có nhiều bà mẹ khác lại phát huy sức “sáng tạo” đáng sợ để biến con mình thành đủ loại “biểu tượng” mà người xem không khỏi… phát khóc cho chính các em. Trong mùa giải Toddlers & Tiaras năm 2011 tại Mỹ, khán giả đã bị “sốc” khi nhìn thấy hình ảnh thí sinh 5 tuổi Madisyn “Maddy” Verst bị mẹ độn mông, độn ngực để biến bé thành hình ảnh thu nhỏ đầy sexy của ca sĩ Dolly Parton, trong khi đó một thí sinh nhỏ tuổi khác lại diện bộ trang phục phỏng theo kiểu quần áo khêu gợi của gái giang hồ nhái theo hình ảnh cô gái điếm mà Julia Roberts diễn trong phim Pretty Woman… Chưa hết, mùa giải năm 2012, dư luận lại một phen sôi sục với cảnh thí sinh Destiny Christian 4 tuổi xuất hiện trên sân khấu với điếu thuốc lá gắn xệ điệu nghệ trên môi…

Buồn hơn, trong một buổi triển lãm xe hơi tại Hồ Bắc, Trung Quốc vào đầu năm 2013, người ta còn xót lòng với hình ảnh các cô bé tròn trèm 4,5 tuổi mặc bikini 2 mảnh tạo dáng uốn éo bên cạnh những chiếc xe hơi đời mới với đàn chị mẫu xe hơi cũng sexy không kém. Hình ảnh này cho thấy tham vọng biến con cái thành công cụ thỏa mãn mong ước nổi tiếng của cha mẹ đã không còn giới hạn ở bất kỳ quốc gia hay lãnh thổ nào mà trở thành “chuyện thường” trong xã hội ngày nay.


Nổi tiếng quá sớm và những hậu quả khó lường

Nhận xét về việc các bậc phụ huynh cho con mình bước vào con đường làm mẫu hay giải trí từ quá sớm, ngay khi tuổi đời còn non nớt, và nhất là sau vụ mẫu nhí mặc bikini uốn éo tại triển lãm xe hơi đầu năm 2013, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Xã hội Đài Bắc Feng Jialin đã cho rằng, hậu quả của những việc làm này không hề đơn giản theo kiểu “cho con tự tin hơn, mạnh dạn hơn” như lời biện bạch của nhiều người.

Theo ông, trẻ còn rất ít tuổi đã  tiếp xúc quá sớm với ngành công nghệ giải trí, phải vận lên mình những kiểu trang phục sexy của người lớn, phải học cách biểu cảm, làm dáng đầy gợi tình sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển giới tính, sức khỏe tâm lý của trẻ. Các bé gái bắt đầu làm mẫu từ nhỏ dễ nghĩ rằng đồng tiền kiếm được dễ dàng, từ đó ít có động lực học tập và phấn đấu bằng chính thực lực của mình. Thậm chí sẽ nảy sinh quan điểm chỉ cần tìm mọi cách làm cho mình đẹp hơn, quyến rũ hơn là sẽ đạt được thành công, hay dẫn đến việc các em bị dậy thì sớm, dễ bị lạm dụng tình dục hoặc có lối sống không lành mạnh.


Chính sự nổi tiếng quá sớm đã khiến cô bé Eden Wood mắc bệnh “sao” với lối cư xử cao ngạo và luôn đòi hỏi mình được xem như một người lớn. Tại tuần lễ thời trang Allure Fashion Week Lounge, Eden đã vô cùng giận dữ và bật khóc khi mẹ và người quản lý nói rằng cô bé hãy còn quá nhỏ để tẩy trắng răng. Sản phẩm này được khuyến cáo không dành cho trẻ em dưới 14 tuổi. Trước đó em từng được mẹ cho phép nhuộm da để trong rắn rỏi hơn. Trong khi đó, “hoa hậu nhí” Isabella Barrett vốn nổi tiếng vì làm chủ một doanh nghiệp triệu đô khi mới tròn 6 tuổi đã không ngại khẳng định: “Em là một ngôi sao. Em có dòng sản phẩm trang sức riêng và em thích được làm bà chủ”. Và thay vì yêu thích những món đồ chơi nhỏ xinh như bao bạn bè cùng trang lứa, Isabella không ngại khẳng định: “Em chuộng nhất là giày. Em có cả một kho giày đến 60 đôi”. Cô bé còn tỏ ra hết sức tự tin: “Hầu như bất cứ cuộc thi sắc đẹp nào em tham gia, em luôn thắng. Em thích ánh hào quang và không bao giờ muốn dừng lại”. Cô bé còn bị xem là “chảnh chọe” khi đi lưu diễn bất cứ đâu đều phải ở trong khách sạn 5 sao và thích được chào đón, phục vụ chu đáo như “bà hoàng nhí”.

Cái bẫy nổi tiếng quá sớm còn thể hiện ở việc các em “già đời” hơn trong suy nghĩ và cách cư xử, thậm chí tập yêu và vào đời sớm đến bất ngờ. Vào tháng 8/2012, cả làng giải trí Hoa ngữ đã bị chấn động trước thông tin cô người mẫu nhí 12 tuổi Miki Akama công khai chuyện tình cảm với chàng ca sĩ Trương Mộc Dịch 24 tuổi, theo đó cô bé khẳng định cả hai đang yêu nhau và sẽ kết hôn khi cô tròn 16 tuổi. Điều đáng buồn là trong khi cặp đôi không ngừng tung ảnh yêu đương và thổ lộ những lời “có cánh” thì cha mẹ mẫu nhí vẫn im hơi lặng tiếng trước hành động quá nông nỗi của con, trong lúc đó, lại có không ít cư dân mạng lo lắng sợ Miki bị bạn trai lợi dụng gây tổn hại về mặt thể xác và tinh thần.

Gần đây nhất là chuyện mẫu nhí, diễn viên nhí Lâm Diệu Khả chuyên đưa ra những nhận xét nhạy cảm và phát ngôn người lớn, theo kiểu: “Tôi chán ngấy những người đàn ông thích đè tôi lên giường”. Khi nói câu này, cô bé này chỉ mới 14 tuổi…


Mặc dù hậu quả từ việc cho con em mình tham gia vào làng mẫu hay ngành công nghệ giải trí khi tuổi đời còn quá nhỏ là điều dễ nhận thấy, nhưng không phải bậc phụ huynh nào cũng sáng suốt nhận ra, khi hào quang của ánh đèn catwalk cùng sức quyến rũ của danh vọng và đồng tiền làm mờ mắt. Chuyện các em nhỏ bé tí mới 2 tuổi đầu đã được bố mẹ đưa đi học lớp người mẫu không còn là chuyện hiếm ở Việt Nam. Cũng từng có rất nhiều bài báo đề cập đến vấn đề này trong thời gian qua. Nên chăng, trước khi quyết định cho con dấn thân vào con đường đầy gai nhọn này, các bậc phụ huynhn cần cân nhắc kỹ những hậu quả có thể gây ra cho con mình, đừng để vì tham vọng của cha mẹ và những ham muốn bồng bột, nhất thời từ trẻ nhỏ mà đánh mất cả tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng rất đáng quý của các em...

Nếu trong xã hội vẫn còn tồn tại nhiều câu chuyện buồn về nạn “trọng nam khinh nữ”, thì ngược lại, trong lĩnh vực thời trang, mẫu nam dù vất vả gấp đôi, gấp ba trên sàn diễn vẫn không thể sánh được vị trí “độc tôn” của các nàng mẫu nữ, dù ở bất cứ làng thời trang nào trên thế giới. Vì thế, làng mẫu vốn tồn tại quy luật đào thải  đầy khắc nghiệt, sẽ càng khắc nghiệt hơn với người mẫu nam.