Khi tìm kiếm giải pháp giảm cân và duy trì vóc dáng, không ít người đặt câu hỏi liệu xông hơi – phương pháp quen thuộc trong y học cổ truyền – có thực sự mang lại hiệu quả. Việc ngồi trong phòng xông hơi giúp cơ thể toát mồ hôi, thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng và tạo cảm giác nhẹ nhõm tức thì. Nhưng liệu sự "sụt cân" sau mỗi lần xông hơi có phản ánh quá trình giảm mỡ bền vững, hay chỉ là mất nước tạm thời? Hiểu đúng bản chất sẽ giúp bạn sử dụng xông hơi một cách an toàn và thực tế hơn trong hành trình quản lý cân nặng.
1. Xông hơi giúp giảm cân như thế nào?
Sau khi xông hơi, bạn có thể thấy cân nặng giảm đi vài lạng, thậm chí tới hàng kg, song phần lớn sự sụt giảm này đến từ việc mất nước tạm thời do cơ thể đổ mồ hôi, chứ không phải giảm mỡ. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn có thể hỗ trợ quá trình kiểm soát cân nặng ở một mức độ nhất định thông qua một số cơ chế gián tiếp.
1.1 Xông hơi tạm thời giảm lượng nước trong cơ thể
Khi ngồi trong phòng xông hơi, nhiệt độ cao khiến cơ thể tăng tiết mồ hôi để điều hòa thân nhiệt, từ đó làm mất đi một lượng nước nhất định. Tuy nhiên, sự mất nước này chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Sau khi xông hơi và bù đủ nước, cân nặng thường sẽ trở lại mức ban đầu.
Một số nghiên cứu đã được thực hiện nhằm đánh giá lượng nước mất đi khi xông hơi, qua đó đưa ra khuyến nghị về việc bổ sung nước sau xông. Theo một nghiên cứu, việc giảm khoảng 1% trọng lượng cơ thể sau 30 phút xông hơi là hiện tượng khá phổ biến.
Lượng mồ hôi tiết ra trong phòng xông hơi có thể khác nhau ở mỗi người và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ nóng và độ ẩm của phòng xông hơi
- Thời gian bạn ở trong phòng xông
- Số lần nghỉ giải lao và thời gian của mỗi lần nghỉ
- Lượng nước bạn uống và loại đồ uống sử dụng trong suốt quá trình xông…
Tổng lượng nước trong cơ thể có thể dao động tới khoảng 5% mỗi ngày. Đây cũng là lý do các chuyên gia khuyến cáo nên cân cơ thể vào cùng một thời điểm mỗi ngày để có kết quả chính xác. Những thay đổi tạm thời về lượng nước trong cơ thể không phản ánh việc giảm mỡ hay những thay đổi cân nặng bền vững về lâu dài.
1.2 Có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất
Ngồi trong phòng xông hơi có thể làm tăng mức tiêu hao năng lượng, do cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để điều hòa thân nhiệt trong môi trường nhiệt độ cao. Quá trình này khiến tim đập nhanh hơn, tuần hoàn tăng và lượng calo được đốt cháy nhiều hơn so với trạng thái nghỉ ngơi bình thường.
Một nghiên cứu nhỏ được thực hiện trên nhóm nam giới ít vận động và thừa cân cho thấy tác động này khá rõ rệt. Những người tham gia đã trải qua bốn phiên xông hơi, mỗi phiên kéo dài 10 phút, xen kẽ với các khoảng nghỉ 5 phút. Kết quả cho thấy họ đốt cháy nhiều calo hơn ở các phiên xông sau so với phiên đầu.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu cũng ghi nhận tỷ lệ tiêu thụ oxy dư thừa sau hoạt động (EPOC) của những người này tăng cao. Điều đó có nghĩa là sau khi kết thúc thời gian xông hơi, cơ thể họ vẫn tiếp tục đốt cháy nhiều calo hơn mức bình thường trong một khoảng thời gian nhất định.
Về lâu dài, việc gia tăng mức tiêu hao năng lượng như vậy có thể góp phần thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Tuy nhiên, hiệu quả này chỉ mang tính hỗ trợ và không thể thay thế cho vận động thể lực hay các biện pháp giảm cân chủ động khác.
1.3 Giảm căng thẳng, hỗ trợ kiểm soát cân nặng
Từ lâu, phòng xông hơi đã được sử dụng như một phương pháp thư giãn phổ biến. Việc giảm căng thẳng không chỉ mang lại cảm giác dễ chịu mà còn có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Trạng thái tinh thần ổn định cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được hoặc duy trì cân nặng lý tưởng.
Khi cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài, các phản ứng sinh lý có thể khiến việc tích trữ chất béo diễn ra theo những cách khác so với bình thường. Đồng thời, căng thẳng còn làm tăng xu hướng thèm ăn, đặc biệt là các thực phẩm giàu đường và chất béo. Điều này khiến việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng trở nên khó khăn hơn.
Thông qua tác dụng thư giãn và giảm stress, xông hơi có thể gián tiếp hỗ trợ kiểm soát cân nặng bằng cách giúp cải thiện tâm trạng, giảm cảm giác thèm ăn không lành mạnh và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc duy trì lối sống lành mạnh.
2. Loại phòng xông hơi nào tốt nhất cho việc giảm cân?
Hiện không có loại phòng xông hơi nào được xem là tốt nhất hoặc vượt trội hơn hẳn trong việc giảm cân. Dù sử dụng hình thức nào, xông hơi đều có thể giúp cơ thể tăng tiêu hao năng lượng, loại bỏ lượng nước dư thừa thông qua mồ hôi và mang lại cảm giác thư giãn.
Về cơ bản, các loại phòng xông hơi đều tác động theo những cơ chế tương tự: làm tăng thân nhiệt, thúc đẩy tuần hoàn và giúp cơ thể hoạt động nhiều hơn để điều hòa nhiệt độ. Tuy nhiên, những tác động này chỉ mang tính hỗ trợ và không tạo ra sự khác biệt đáng kể về hiệu quả giảm cân lâu dài giữa các loại phòng xông hơi.
Hiện nay, hai loại phòng xông hơi phổ biến nhất gồm:
- Phòng xông hơi truyền thống: Đây là những căn phòng nhỏ được làm nóng bằng củi, điện hoặc khí đốt. Đặc trưng của loại phòng này là nhiệt độ cao nhưng độ ẩm tương đối thấp so với phòng xông hơi ướt, nơi nước được đun nóng để tạo hơi nước làm ấm không gian.
- Phòng xông hơi hồng ngoại: Sử dụng tia hồng ngoại để làm nóng trực tiếp cơ thể thay vì làm nóng không khí xung quanh. Nhờ đó, người sử dụng vẫn cảm nhận được hơi ấm ngay cả khi nhiệt độ phòng không quá cao.
Nhìn chung, việc lựa chọn loại phòng xông hơi nào phụ thuộc nhiều hơn vào sở thích, khả năng chịu nhiệt và mức độ thoải mái của mỗi người, hơn là kỳ vọng vào hiệu quả giảm cân.
4. Ai không nên sử dụng xông hơi?
Không nên xem xông hơi là phương pháp chính hoặc duy nhất để giảm cân, vì cách này không mang lại hiệu quả rõ rệt hay bền vững. Tuy vậy, xông hơi vẫn có thể đóng vai trò hỗ trợ khi được kết hợp trong một kế hoạch quản lý cân nặng toàn diện.
Nhìn chung, xông hơi được đánh giá là khá an toàn, đặc biệt khi thời gian xông không quá dài. Tuy nhiên, một số đối tượng cần thận trọng hơn hoặc nên tránh sử dụng phòng xông hơi. Trong đó bao gồm người mắc các bệnh tim mạch và phụ nữ đang mang thai. Ngoài ra, việc giảm cân trong thai kỳ thường không được khuyến cáo, do có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào hoặc còn băn khoăn về mức độ an toàn, hãy trao đổi với chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng phòng xông hơi. Đồng thời, nên ưu tiên những chiến lược giảm cân đã được chứng minh hiệu quả, bao gồm:
- Tập thể dục thường xuyên
- Duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, protein và các chất dinh dưỡng cần thiết
- Ngủ đủ giấc
- Uống đủ nước mỗi ngày
- Tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc các chuyên gia y tế khác khi cần…
Việc kết hợp các biện pháp này một cách khoa học và bền vững vẫn là nền tảng quan trọng nhất để kiểm soát cân nặng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
5. Nên xông hơi trước hay sau khi tập luyện?
Nhìn chung, xông hơi sau khi tập luyện được khuyến nghị hơn so với xông trước khi vận động. Việc sử dụng phòng xông hơi trước khi tập có thể làm tăng nguy cơ mất nước, ảnh hưởng đến hiệu suất và sự an toàn trong quá trình luyện tập.
Ngay cả khi xông hơi sau buổi tập, bạn cũng cần chú ý bù đủ lượng chất lỏng đã mất trong lúc vận động trước khi tiếp tục đổ mồ hôi thêm trong phòng xông hơi. Điều này giúp hạn chế tình trạng mất nước quá mức và hỗ trợ cơ thể phục hồi tốt hơn.
Việc bổ sung xông hơi vào thói quen sau tập luyện có thể mang lại lợi ích trong việc giảm đau nhức cơ bắp và hỗ trợ quá trình phục hồi. Mặc dù vẫn cần thêm các nghiên cứu để làm rõ cơ chế tác động, nhưng nhiều ý kiến cho rằng hơi nóng có thể giúp cải thiện lưu thông máu, từ đó góp phần làm dịu cơ và giảm cảm giác căng cứng sau vận động.
Ngồi trong phòng xông hơi có thể giúp cơ thể đốt cháy thêm một lượng nhỏ calo và làm tăng tiết mồ hôi, từ đó gây sụt cân tạm thời do mất nước. Xông hơi cũng có thể giúp bạn cảm thấy thư giãn, giảm căng thẳng – yếu tố gián tiếp hỗ trợ cho quá trình kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, nếu không đi kèm với chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn và giấc ngủ chất lượng, việc sử dụng phòng xông hơi đơn thuần sẽ không mang lại hiệu quả giảm cân rõ rệt hay lâu dài.
Dù vậy, nhìn chung xông hơi được xem là an toàn đối với đa số người khỏe mạnh, đặc biệt khi thực hiện đúng cách và trong thời gian phù hợp. Nếu bạn có vấn đề sức khỏe gần đây hoặc đang điều trị bệnh, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi xông hơi. Các chuyên gia có thể giúp xây dựng một kế hoạch giảm cân phù hợp với thể trạng và nhu cầu cá nhân, mang lại hiệu quả bền vững hơn so với việc chỉ dựa vào việc đổ mồ hôi.
Theo Sức khỏe đời sống
