Cuộc đời bi kịch của triết gia bị kết án tử vì lý giải nhật thực, nguyệt thực
Việc mô tả rằng mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao không phải là bậc thần thánh mà chỉ là những thực thể vật chất đã đi ngược lại những niềm tin thần quyền phổ biến thời đó, khiến nhà triết học vĩ đại Anaxagoras bị tuyên án tử hình.
Anaxagoras là một triết gia Hy Lạp thời tiền Socrates và là một nhân vật tiêu biểu trong lịch sử tư tưởng phương Tây.
Những ý tưởng đột phá của ông đã thách thức niềm tin thần quyền truyền thống và đặt nền móng cho cách tiếp cận khoa học để tìm hiểu cách vận hành của thế giới tự nhiên.
Anaxagoras sinh ra ở thị trấn cổ đại Clazomenae, Hy Lạp vào đầu thế kỷ thứ 5 (khoảng năm 500–480) trước Công nguyên trong một gia đình quý tộc và địa chủ, nhưng ông đã từ bỏ quyền thừa kế của mình để nghiên cứu triết học.
Ông được giáo dục về triết học và khoa học tự nhiên tại Ionia- một trung tâm nghiên cứu triết học ở Hy Lạp cổ đại.
Triết gia Hy Lạp Anaxagoras là người đầu tiên đưa ra lời giải thích chính xác về nhật thực và nguyệt thực.
Anaxagoras bị ảnh hưởng bởi hai dòng tư tưởng Hy Lạp thời kỳ đầu. Thứ nhất là truyền thống tìm hiểu thiên nhiên, tìm cách giải thích vũ trụ và tất cả các hiện tượng bằng việc viện dẫn các quy luật trong chính hệ thống vũ trụ mà không cần tham khảo đến các nguyên nhân phi tự nhiên như các vị thần.
Thứ hai là cách giải thích về thế giới tự nhiên dựa trên ba nguyên tắc siêu hình học: Không trở lên hay mất đi (No Becoming or Passing-Away), Mọi thứ đều ở trong mọi thứ (Everything is in Everything), và Không nhỏ nhất hay lớn nhất (No Smallest or Largest).
Anaxagoras là người đầu tiên đưa ra lời giải thích chính xác về nhật thực và nguyệt thực đồng thời ông cũng “khét tiếng” với giới chức thời đó bởi các lý thuyết khoa học của mình.
Trong mô hình vũ trụ học của mình, Anaxagoras đề xuất rằng mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao không phải là bậc thần thánh như niềm tin vào thời điểm đó, mà là những thực thể vật chất vận động.
Ông đã mô tả mặt trời như một khối kim loại nóng, mặt trăng như một cục đất đơn giản và các ngôi sao như những viên đá rực lửa, theo The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Triết gia Anaxagoras còn lý giải hiện tượng mặt trăng thỉnh thoảng "tối đen như mực" là do mặt trăng, mặt trời và trái đất xếp thẳng hàng. Khi ấy, mặt trăng nằm sau bóng trái đất và được biết đến là hiện tượng nguyệt thực.
Ông cũng đề cập đến việc mặt trăng, mặt trời và trái đất thẳng hàng, trong đó mặt trăng ở giữa thì bầu trời sẽ tối vào ban ngày. Khoa học ngày nay gọi đó là hiện tượng nhật thực.
Những khám phá của Anaxagoras mang tính cách mạng, đánh dấu sự rời bỏ những cách giải thích thần bí về các thiên thể vốn thống trị tư tưởng cổ xưa.
Thay vào đó, ông ủng hộ cách tiếp cận hợp lý và khoa học, bắt nguồn từ việc quan sát và tìm hiểu. Sự sẵn sàng thách thức hiểu biết thông thường khiến ông vừa được ngưỡng mộ vừa bị đưa vào tầm ngắm.
Một số người ca ngợi ông là một nhà tư tưởng có tầm nhìn xa trong khi những người khác lên án ông vì cho rằng ông là kẻ vô đạo.
Ngoài ra, Anaxagoras đề xuất một lý thuyết vũ trụ học mang tính cách mạng, khác với những giải thích thần thoại truyền thống. Ông thừa nhận rằng vũ trụ bao gồm vô số hạt nhỏ gọi là "Nous" hay "Hạt giống", mỗi hạt chứa các nguyên tố của mọi chất.
Những hạt này chuyển động không ngừng, sự sắp xếp và kết hợp của chúng quyết định tính chất của vạn vật trong vũ trụ.
Anaxagoras đã dẫn dắt tinh thần khoa học đến Athens cách đây 2.500 năm, gieo mầm cho một truyền thống triết học sản sinh ra các thế hệ triết gia vĩ đại như Socrates, Plato và Aristotle..
Những ý tưởng của Anaxagoras đã đẩy ông đến bờ xung đột với các nhà chức trách tôn giáo và chính trị của Athens. Vào năm 450 trước Công nguyên, ông phải đối mặt với sự đàn áp pháp lý, bị kết án tử hình.
Bạn của ông, chính trị gia người Athen Pericles đã can thiệp để giảm xuống thành trục xuất. Ông bị buộc phải rời Athens, sống lưu vong phần còn lại của cuộc đời ở Lampsacus, một thành phố ở khu vực ngày nay là Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ, theo Science News.
Dù bị lưu đày nhưng di sản triết học của Anaxagoras vẫn tồn tại, định hình tư tưởng của các thế hệ triết gia Hy Lạp tiếp theo.
Những ý tưởng của ông có ảnh hưởng sâu sắc đến Plato và Aristotle, hai nhân vật kiệt xuất trong lịch sử triết học phương Tây. Đặc biệt, Plato bị hấp dẫn bởi khái niệm “Nous” của Anaxagoras trong khi Aristotle phát triển ý tưởng dựa trên nền tảng của vị tiền bối.
Những đóng góp của Anaxagoras cho triết học, khoa học và sự hiểu biết về thế giới tự nhiên rất sâu rộng. Sự nhấn mạnh của ông vào việc tìm hiểu hợp lý và những giải thích tự nhiên 2500 năm trước đã đặt nền móng cho cuộc cách mạng khoa học sẽ diễn ra trong những thế kỷ sau.
Khái niệm “Nous” hay sự vận động của các vị tinh thể thể hiện sự thay đổi mô hình trong tư tưởng Hy Lạp cổ đại, thách thức niềm tin tôn giáo và thần thoại truyền thống.
Mặc dù phải đối mặt với sự đàn áp pháp lý và lưu đày, những ý tưởng của Anaxagoras vẫn tiếp tục gây tiếng vang và định hình tiến trình phát triển triết học phương Tây.
Để tôn vinh cho những đóng góp và ảnh hưởng của Anaxagoras đối với ngành khoa học hiện đại, tên của ông được đặt cho miệng núi lửa ở gần cực Bắc của Mặt trăng.
Theo Vietnamnet
-
1 giờ trướcChị Nguyễn Thúy Phượng cho biết chị rất ấn tượng với câu nói "Danh dự là điều thiêng liêng, cao quý nhất" của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
-
11 giờ trướcCứ mỗi khi nghe thấy tiếng mở cổng, mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Ngách lại tưởng hai con trai mình từ chiến trường trở về và gọi mọi người nấu cơm cho con ăn.
-
12 giờ trướcNữ MC khoe hình ảnh căn hộ với gam màu mát mắt và cho biết cô xây sửa nhà riêng để mẹ ở gần.
-
14 giờ trướcMột số VĐV Việt Nam tham dự Olympic Paris 2024 đã xác định được đối thủ ở vòng đấu đầu tiên sau lễ bốc thăm các môn judo, boxing.
-
15 giờ trướcKesha nhiều lần báo cấp cứu giả vì thích cảm giác hồi hộp khi đi xe cứu thương; sự quấy rối của cô khiến một người bệnh ngừng thở tử vong vì không được cứu kịp thời.
-
16 giờ trướcHarry cho rằng việc đưa Meghan Markle về Anh là điều mạo hiểm. Công tước xứ Sussex thấy lo lắng với những lời đe dọa, chỉ trích trên mạng xã hội.
-
17 giờ trướcBữa tiệc sinh nhật mừng tuổi 95 của cụ bà Argentina bị cắt ngang khi mọi người ra sức dập trận cháy nhỏ do 95 ngọn nến cắm trên chiếc bánh kem gây ra.
-
17 giờ trướcTối 25/7, nam cung thủ Lê Quốc Phong là người thứ 2 của đoàn thể thao Việt Nam bước vào thi đấu tại Olympic Paris 2024.
-
18 giờ trướcTiền vệ Trần Minh Vương tiếp tục ở lại HAGL trong hoàn cảnh đội bóng phố núi vẫn không thể chiêu mộ được các ngôi sao như mong muốn.
-
18 giờ trướcSáng 26/7, trong dòng người đổ về Nhà tang lễ Quốc gia, bà Đặng Thị Phúc mắt hoen lệ, ngồi xe lăn đến viếng người học trò - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
-
19 giờ trướcĐang ngày càng xuất hiện nhiều lời kêu gọi ban tổ chức Olympic Paris 2024 lắp đặt điều hòa. Vì các VĐV tỏ ra rất bí bách về bầu không khí nóng bức trong mùa hè tại Paris.
-
20 giờ trướcMột tên trộm ở tỉnh Tứ Xuyên có kiểu tóc độc lạ đến mức bị cảnh sát nhanh chóng nhận ra và bắt giữ.
-
21 giờ trướcGiám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray tiết lộ, các nhà điều tra vẫn chưa biết một viên đạn hay mảnh đạn nào đó sượt qua tai ông Trump trong cuộc vận động tranh cử tại Pennsylvania.
-
22 giờ trướcHLV Javier Mascherano nổi giận chỉ trích ban tổ chức Olympic Paris 2024 sau khi U23 Argentina chịu thua U23 Morocco 1-2 ở trận ra quân.
-
23 giờ trướcTuyển thủ cầu lông Lê Đức Phát và nữ cua-rơ xe đạp Nguyễn Thị Thật được trao trọng trách cầm Quốc kỳ Việt Nam tại lễ khai mạc Olympic Paris tổ chức trên sông Seine đêm 26-7
-
1 ngày trướcBà Trương Thị Kim Oanh (Kon Tum), cô Vũ Thị Hòa (Belarus) đều tức tốc đặt vé máy bay để kịp viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Nhà tang lễ Quốc gia (Hà Nội).
-
1 ngày trướcMaysa cho biết, 10h30 ngày 25/7, cô đi xe máy từ Quảng Ninh lên Hà Nội để viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
-
1 ngày trướcTiếc thương trước sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, bà lão 77 tuổi viết bài thơ, lặn lội từ Hà Nam lên Hà Nội để được đọc trước linh cữu vị lãnh đạo tài ba, mẫu mực.
Tin tức mới nhất
-
12 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
6 ngày trước
-
5 ngày trước
-
5 ngày trước
-
6 ngày trước