Nhìn mãi nụ hoa thôi, bạn có biết khi nở hoa atisô đẹp thế này!

Nếu có dịp đến Đà Lạt bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những giỏ nụ hoa atiso được bày bán khắp các khu chợ và thậm chí là các gánh hàng dong. Bởi lẽ nhờ công hữu ích, tốt cho sức khỏe và còn được dùng làm thức uống mát bổ, thậm chí dùng để nấu canh ăn nên loài cây này không còn xa lạ đối với nhiều người.

Thế nhưng vì đặc điểm thời vụ thu hoạch nên bạn chỉ có thể những thấy những nụ hoa atiso màu xanh được bày bán chứ ít khi được nhìn thấy bông hoa atiso trông như thế nào.
 Người ta thường thu hoạch nụ hoa atiso vào thời điểm cây vừa ra nụ, độ lớn vừa đủ trước khi lá bông bắt đầu mở vì nếu trễ quá nụ sẽ bị cứng và trở nên như gỗ.
Đấy, chính vì vậy mà nhiều người tưởng rằng hoa atiso có màu xanh như lá cây nhưng thực chất thì chúng có màu tím rực rỡ nổi bật, có lẽ bạn cũng chưa bao giờ được nhìn thấy.

 
Cây atisô có tên khoa học là Cynara scolymus, là loại cây loài gai lâu năm có nguồn gốc từ miền Nam châu Âu (quanh Địa Trung Hải). Chúng được người Cổ Hy Lạp và Cổ La Mã trồng để lấy hoa làm rau ăn. Atisô có thể phát triển cao lên tới 1,5 đến 2 mét, lá cây dài từ 50-80 cm.

Những cây atiso được trồng đầu tiên ở quanh Naples vào giữa thế kỷ 15. Nó được Catherine de Medici mang về nước Pháp vào thế kỷ 16. Sau đó, người Hà Lan lại tiếp tục nhân rộng bằng cách mang nó đến nước Anh.

Đến thế kỷ 19, atiso tiếp tục được những người nhập cư mang tới Mỹ. Ngày nay, atiso được trồng chủ yếu ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, Mỹ và các nước Mỹ Latinh.


Atiso có mặt ở Việt Nam từ đầu thế kỷ 20. Chúng được trồng ở Sa Pa, Tam Đảo và nhiều nhất là ở Đà Lạt. Tên gọi của loài cây này là sự phiên âm sang tiếng Việt của từ tiếng Pháp 'artichaut'.

Cây atiso sống một năm cao 1,5 - 2m, phân nhánh gần gốc, màu tím nhạt, lá hình trứng, mép lá có răng. Hoa đơn độc, mọc ở nách, gần như không có cuống. Tràng hoa màu vàng hồng hay tía, có khi trắng. Quả nang hình trứng, có lông thô mang đài màu đỏ bao quanh quả. Cây ra hoa từ tháng 7 đến tháng 10.

Vào mùa thu, lúc các lá đài còn mềm, không nhăn héo và có màu đỏ sẫm. Và cũng chỉ thu hái trong vòng 15-20 ngày sau khi hoa nở vì để lâu, dược liệu sẽ kém phẩm chất.

Nếu nói về công dụng của atiso thì đa số mọi người cũng đều biết chúng là loài cây rất tốt cho sức khỏe. Từng bộ phận trên cây đều có những công dụng riêng. Atiso ngăn ngừa xơ vừa động mạch, hạn chế các bệnh về xương khớp, tốt cho hệ tiêu hóa, giúp hạ huyết áp, canh atiso mát bổ...