Bí ẩn tộc người vào rừng trốn COVID-19
Là tộc người thiểu số với dân số hơn ngàn người sinh sống giữa đại ngàn Trường Sơn, ẩn mình trong dãy Giăng Màn, người Mày bỗng dưng nổi tiếng khi báo chí đưa tin: "Vì sợ COVID-19, một số hộ dân rời nhà chạy vào rừng trốn dịch".
Phóng viên băng rừng đến với người Mày, để biết thêm về một người anh em nhỏ bé, sinh sống nơi miền biên viễn phía Tây Quảng Bình.
Người Mày sinh sống trên đồi cao và đầu nguồn nước
Sứ mệnh người anh cả
Theo thống kê, tộc người Mày, thuộc nhóm dân tộc Chứt, hiện có khoảng 1.500 nhân khẩu, sinh sống trong dãy núi Giăng Màn, đầu các khe suối thượng nguồn sông Gianh, thuộc hai xã Dân Hóa và Trọng Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình). Đường vào nơi cư trú của tộc người anh em này cheo leo, hiểm trở, mây ngàn phủ mờ lối đi.
Đã sang thế kỷ 20 nhưng cuộc sống của người Mày vẫn chủ yếu chặt, đốt, cốt, trỉa và săn bắt, hái lượm. Mặc dù kinh tế còn rất khó khăn và vẫn còn một số hủ tục lạc hậu, nhưng người Mày lại có một kho tàng văn hóa phong phú và độc đáo, là niềm tự hào riêng có, giúp họ tồn tại và phát triển nơi miền biên viễn xa xôi này.
Với sứ mệnh “anh cả”, người Mày luôn trong sáng và hào phóng, trách nhiệm và hết mình trong cách ứng xử với những khe nước đầu nguồn. Nước không dành riêng cho người Mày mà cho tất cả anh em khác nữa.
Theo người Mày, các đỉnh núi Tôồng Vôốc, Ku Lôông, Y Răng, Y Hơn là các vị thần lừng lẫy trong hệ Giăng Màn sừng sững. Đấy là những vị thần núi, tất cả hợp lại, tạo thành vị thần thiêng liêng cai quản cương vực vùng đồng bào Mày sinh sống, gọi là Giang Bra, thần của các vị thần.
Trong nếp nhà của người anh em Mày đều thờ cúng vị thần tổ Giang Bra.Nhưng vị thần họ thường nhắc đến nhất là thần Ku Lôông. Vị thần này đã sinh ra người Mày, cho người Mày nhiều thứ để sinh tồn và giữ gìn cương thổ.
Sâu trong tâm khảm của người Mày, thần Ku Lôông sinh ra một quả trứng, quả trứng đó nở ra ba người: Người anh cả là người Mày, người em thứ là người Khùa và người em út là người Nguồn.
Anh cả người Mày được thần Ku Lôông giao phó sứ mệnh bảo vệ cương vực, bảo vệ nguồn nước, tiểu trừ mãnh thú để những người em phía dưới yên ổn làm ăn, sống trong thanh bình. Vì sứ mệnh cao cả ấy, mà từ xưa đến nay người Mày luôn sống ở vùng núi cao và đầu nguồn nước.
Cuộc sống người Mày vẫn chặt, đốt, cốt, trỉa và săn, bắt, hái, lượm
Một câu chuyện kể mang tính biểu tượng vẫn được người Mày truyền tụng cho đến ngày nay. Đêu pđê (ngày xưa), người Mày và anh em khác sinh sống trong dãy Giăng Màn thường bị các tộc người ngoại bang vây đánh chiếm đất đai, cương thổ. Họ thoắt ẩn, thoắt hiện, đánh đuổi người Mày, Khùa… đi từ núi này đến suối nọ.
Một hôm, thần núi Ku Lôông hiện về trong mộng, bày cho thủ lĩnh người Mày cách chống lại địch: Muốn thắng địch, phải chọn ngọn đồi độc lập giữa thung lũng, biến nó thành pháo đài để chống giặc. Thần Ku Lôông còn chỉ cho thủ lĩnh người Mày cái cây có chất độc, cách làm ná, cung tên tẩm độc, cách bẫy lao, bẫy chông ba khía, cách luyện ong rừng đánh đuổi kẻ thù…
Từ lời của thần Ku Lôông, người Mày đã tạo ra các vũ khí chiến đấu, đánh bại nhiều trận chiến xâm lấn, họ trở thành chiến binh vĩ đại của những bản làng khác và được đặc ân ở trên những ngọn đồi hùng vĩ từ đó.
Ngọn đồi cao như một pháo đài bất khả xâm phạm, người Mày phóng tầm mắt có thể nhìn thấy đường đi, nước bước của quân thù để dàn trận tiễu trừ. Dã thú mò lên các quả đồi ấy đều bị cung tên của người Mày tiêu diệt.
Ðạo chia nước
Người Mày rất quý nước, nhất là nước đầu nguồn. Mày trong tiếng Mày là đầu nguồn nước. Họ ý thức rất rõ thứ tài nguyên vi diệu này với cuộc sống không chỉ với người Mày mà còn với bao người anh em ở phía giữa nguồn và cuối nguồn.
Đêu pđê, khi đánh đuổi những bộ tộc xâm lấn, các nguồn nước bị làm phép đến cạn kiệt. Cơn mưa không về, chỉ còn lại cái giếng nước vuông và cái giếng nước tròn của Ku Téc (thần đất), nơi đó cũng là nơi sinh sống của người Mày.
Họ cố công bảo vệ, bao lần kẻ thua cuộc dã tâm bỏ thuốc độc nhưng không thể tiếp cận giếng nước của thần Ku Téc bởi sự thiện chiến của các chiến binh Mày.
Bảo vệ được nguồn nước, người Mày cầu thần Ku Lôông cho được trời mưa, giải khỏi lời nguyền xấu, nước từ trời rơi xuống, men theo tường vách dựng đứng của hệ núi Giăng Màn tưới mát cho tất cả anh em Mày, Sách, Khùa, Rục… và cả người Kinh phía xuôi của dòng sông Gianh.
Vào dịp cuối năm, người Mày thường có lễ chia nước ngọt hứng từ mái nhà sàn hoặc lấy ở con suối đầu nguồn. Lễ chia nước cho các gia đình trong bản đều do người đức cao trọng vọng đứng ra chia.
Mỗi nhà được chia một ít nước (chừng một lít) nhưng đó là cách người Mày ẩn ý về sự quan trọng của nước, sự chia sẽ tài nguyên thiên nhiên để bảo tồn cuộc sống. Có nước, người Mày và những người anh em phía hạ du mới có thể tồn tại.
Theo người Mày, dòng nước sinh ra ở các ngọn nguồn từ trời và núi. Nước uyển chuyển và dẻo dai, nước hùng mạnh và tợn bạo; nước sinh ra các giống loài tôm cá, cho mùa vụ tốt tươi… Với sứ mệnh “anh cả”, người Mày luôn trong sáng và hào phóng, trách nhiệm và hết mình trong cách ứng xử với những khe nước đầu nguồn.
Nước không dành riêng cho người Mày mà cho tất cả anh em khác nữa. Hiểu nước mới bảo vệ được nguồn nước là triết lí bao đời của người Mày.
Người Mày ở bản Lòm kể lại đầy tự hào rằng, tổ tiên họ sinh ra ở Lòm. Cho đến nay con cháu họ vẫn ở đây, không đi đâu cả. Họ có bài vè Pa eo nói về “Bản Lòm ta giàu có” và “Tôi không đi đâu hết” truyền lại cho con cháu đầy tự hào.
“Núi rừng bản Lòm ta/ Giàu có và ấm no/ Có song bột, trầm hương/ Quê hương mình giàu có/ Giặc đến cùng nhau đánh/ Cho đến chết mới thôi/ Còn một người cũng đánh/ Đánh hết giặc mới thôi...”.
Theo Tiền Phong
-
29 phút trướcTin và làm theo kẻ tự xưng là công an, bà L. ở Hà Nội đã cài đặt phần mềm dịch vụ công giả mạo nhằm đồng bộ dữ liệu dân cư cho con và quét nhận diện khuôn mặt trên điện thoại, để rồi bị lừa hơn 100 triệu đồng.
-
1 giờ trướcDo số lượng hài cốt nhiều, đơn vị thi công phải di chuyển sang khu vực vườn hoa trước cửa Trường Đại học Công Đoàn (Hà Nội) để tiếp tục thu gom. Cơ quan chức năng đã tạm dừng thu gom vì hết tiểu.
-
1 giờ trướcKhi đang nằm võng ở quán cà phê để nghỉ ngơi, ông Toàn bị bạn mang dao chém tới tấp, hậu quả đứt lìa ngón tay.
-
2 giờ trướcLãnh đạo UBND xã Mai Đình (huyện Sóc Sơn, Hà Nội) cho biết, cơ quan công an đang điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ thanh niên cướp ô tô, đánh chết người xảy ra trên địa bàn.
-
2 giờ trướcDự báo thời tiết 22/11/2024, các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Định có mưa to đến rất to trong hôm nay và ngày mai, cục bộ có nơi mưa trên 300mm. Bắc Bộ và Thanh Hóa rét về đêm và sáng sớm.
-
3 giờ trướcTheo dự báo thời tiết, trước khi đón đợt không khí lạnh tăng cường vào ngày 25 và 27/11, Hà Nội và miền Bắc tiếp tục tái diễn kiểu thời tiết lạnh về đêm và sáng, trưa chiều nắng hanh.
-
15 giờ trướcNgày 21/11, lãnh đạo UBND xã Krông Năng (huyện Krông Pa, Gia Lai) xác nhận, có vụ việc một em bé 4 tuổi nghi bị gã đàn ông hàng xóm xâm hại. Cơ quan chức năng đang xác minh, làm rõ.
-
15 giờ trướcQuá trình cải tạo đường và hệ thống thoát nước ngõ 167 Tây Sơn (quận Đống Đa, Hà Nội), lực lượng công nhân đã phát hiện gần 150 bộ hài cốt nằm ở độ sâu gần 1m.
-
15 giờ trướcBị tuyên phạt chung thân vì liên quan tới vụ Vạn Thịnh Phát, cựu cục trưởng Đỗ Thị Nhàn mong được xem xét thêm những tình tiết giảm nhẹ mới để có thể sớm trở về với gia đình và điều trị bệnh.
-
18 giờ trướcMột người đàn ông được phát hiện đã tử vong trong tư thế treo cổ tại nghĩa trang phường Chi Lăng, TP Pleiku (tỉnh Gia Lai), cạnh ngôi mộ của người cha.
-
19 giờ trướcLực lượng chức năng tỉnh Thừa Thiên Huế đang triển khai tìm kiếm 2 người mất tích do xe rác rơi xuống sông.
-
19 giờ trướcTrường THPT Nông Cống 2 (Thanh Hóa) đã đưa ra hình thức kỷ luật đình chỉ học 2 tuần đối với nhóm nữ sinh đánh bạn cùng trường gãy đốt sống cổ.
-
19 giờ trướcLực lượng chức năng đã kiểm tra bất ngờ vũ trường New MDM ở Hải Phòng, phát hiện 26 ‘dân chơi’ dương tính với ma túy.
-
21 giờ trướcSau cuộc nhậu, 2 thanh niên ở Quảng Nam nghĩ rằng mình bị người đi đường "nhìn đểu" nên đã giở thói côn đồ, dùng dao đâm nạn nhân.
-
21 giờ trướcCông an TP Hà Nội cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2024, toàn thành phố xảy ra 1.248 vụ tai nạn giao thông làm 555 người chết.
-
1 ngày trướcMỗi học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Thái Sơn (TPHCM) đóng 20 nghìn đồng/tháng tiền nước uống. Sau 2 năm, nhà trường dư gần 200 triệu đồng ở khoản thu - chi này.
-
1 ngày trướcChính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế đang huy động người, phương tiện để tổ chức tìm kiếm 2 người bị mất tích sau khi xe chở rác húc văng thành cầu, rơi xuống sông.
-
1 ngày trướcLợi dụng cả xóm đang tổ chức ngày hội đại đoàn kết, Hợi đã đi đường rừng, đứng trên đồi và ném 2 chai hóa chất xuống ao cá của bị hại.
-
1 ngày trướcĐại diện Trường THPT Tô Hiến Thành cho biết, hiện Sở GD-ĐT Hà Nội đã mở cổng thông tin điện tử và chuyển thông tin của 174 học sinh bị tuyển sinh "chui" vào cơ sở dữ liệu của Trường THPT Văn Lang.
-
1 ngày trướcXe khách giường nằm tông đuôi xe đầu kéo chở xăng dầu trên cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây khiến phụ xe tử vong, nhiều người trên xe khách bị thương được đưa đi cấp cứu.
Tin tức mới nhất
-
45 phút trước
-
1 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
10 ngày trước
-
10 ngày trước