Bí ẩn tộc người vào rừng trốn COVID-19
Là tộc người thiểu số với dân số hơn ngàn người sinh sống giữa đại ngàn Trường Sơn, ẩn mình trong dãy Giăng Màn, người Mày bỗng dưng nổi tiếng khi báo chí đưa tin: "Vì sợ COVID-19, một số hộ dân rời nhà chạy vào rừng trốn dịch".
Phóng viên băng rừng đến với người Mày, để biết thêm về một người anh em nhỏ bé, sinh sống nơi miền biên viễn phía Tây Quảng Bình.
Người Mày sinh sống trên đồi cao và đầu nguồn nước
Sứ mệnh người anh cả
Theo thống kê, tộc người Mày, thuộc nhóm dân tộc Chứt, hiện có khoảng 1.500 nhân khẩu, sinh sống trong dãy núi Giăng Màn, đầu các khe suối thượng nguồn sông Gianh, thuộc hai xã Dân Hóa và Trọng Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình). Đường vào nơi cư trú của tộc người anh em này cheo leo, hiểm trở, mây ngàn phủ mờ lối đi.
Đã sang thế kỷ 20 nhưng cuộc sống của người Mày vẫn chủ yếu chặt, đốt, cốt, trỉa và săn bắt, hái lượm. Mặc dù kinh tế còn rất khó khăn và vẫn còn một số hủ tục lạc hậu, nhưng người Mày lại có một kho tàng văn hóa phong phú và độc đáo, là niềm tự hào riêng có, giúp họ tồn tại và phát triển nơi miền biên viễn xa xôi này.
Với sứ mệnh “anh cả”, người Mày luôn trong sáng và hào phóng, trách nhiệm và hết mình trong cách ứng xử với những khe nước đầu nguồn. Nước không dành riêng cho người Mày mà cho tất cả anh em khác nữa.
Theo người Mày, các đỉnh núi Tôồng Vôốc, Ku Lôông, Y Răng, Y Hơn là các vị thần lừng lẫy trong hệ Giăng Màn sừng sững. Đấy là những vị thần núi, tất cả hợp lại, tạo thành vị thần thiêng liêng cai quản cương vực vùng đồng bào Mày sinh sống, gọi là Giang Bra, thần của các vị thần.
Trong nếp nhà của người anh em Mày đều thờ cúng vị thần tổ Giang Bra.Nhưng vị thần họ thường nhắc đến nhất là thần Ku Lôông. Vị thần này đã sinh ra người Mày, cho người Mày nhiều thứ để sinh tồn và giữ gìn cương thổ.
Sâu trong tâm khảm của người Mày, thần Ku Lôông sinh ra một quả trứng, quả trứng đó nở ra ba người: Người anh cả là người Mày, người em thứ là người Khùa và người em út là người Nguồn.
Anh cả người Mày được thần Ku Lôông giao phó sứ mệnh bảo vệ cương vực, bảo vệ nguồn nước, tiểu trừ mãnh thú để những người em phía dưới yên ổn làm ăn, sống trong thanh bình. Vì sứ mệnh cao cả ấy, mà từ xưa đến nay người Mày luôn sống ở vùng núi cao và đầu nguồn nước.
Cuộc sống người Mày vẫn chặt, đốt, cốt, trỉa và săn, bắt, hái, lượm
Một câu chuyện kể mang tính biểu tượng vẫn được người Mày truyền tụng cho đến ngày nay. Đêu pđê (ngày xưa), người Mày và anh em khác sinh sống trong dãy Giăng Màn thường bị các tộc người ngoại bang vây đánh chiếm đất đai, cương thổ. Họ thoắt ẩn, thoắt hiện, đánh đuổi người Mày, Khùa… đi từ núi này đến suối nọ.
Một hôm, thần núi Ku Lôông hiện về trong mộng, bày cho thủ lĩnh người Mày cách chống lại địch: Muốn thắng địch, phải chọn ngọn đồi độc lập giữa thung lũng, biến nó thành pháo đài để chống giặc. Thần Ku Lôông còn chỉ cho thủ lĩnh người Mày cái cây có chất độc, cách làm ná, cung tên tẩm độc, cách bẫy lao, bẫy chông ba khía, cách luyện ong rừng đánh đuổi kẻ thù…
Từ lời của thần Ku Lôông, người Mày đã tạo ra các vũ khí chiến đấu, đánh bại nhiều trận chiến xâm lấn, họ trở thành chiến binh vĩ đại của những bản làng khác và được đặc ân ở trên những ngọn đồi hùng vĩ từ đó.
Ngọn đồi cao như một pháo đài bất khả xâm phạm, người Mày phóng tầm mắt có thể nhìn thấy đường đi, nước bước của quân thù để dàn trận tiễu trừ. Dã thú mò lên các quả đồi ấy đều bị cung tên của người Mày tiêu diệt.
Ðạo chia nước
Người Mày rất quý nước, nhất là nước đầu nguồn. Mày trong tiếng Mày là đầu nguồn nước. Họ ý thức rất rõ thứ tài nguyên vi diệu này với cuộc sống không chỉ với người Mày mà còn với bao người anh em ở phía giữa nguồn và cuối nguồn.
Đêu pđê, khi đánh đuổi những bộ tộc xâm lấn, các nguồn nước bị làm phép đến cạn kiệt. Cơn mưa không về, chỉ còn lại cái giếng nước vuông và cái giếng nước tròn của Ku Téc (thần đất), nơi đó cũng là nơi sinh sống của người Mày.
Họ cố công bảo vệ, bao lần kẻ thua cuộc dã tâm bỏ thuốc độc nhưng không thể tiếp cận giếng nước của thần Ku Téc bởi sự thiện chiến của các chiến binh Mày.
Bảo vệ được nguồn nước, người Mày cầu thần Ku Lôông cho được trời mưa, giải khỏi lời nguyền xấu, nước từ trời rơi xuống, men theo tường vách dựng đứng của hệ núi Giăng Màn tưới mát cho tất cả anh em Mày, Sách, Khùa, Rục… và cả người Kinh phía xuôi của dòng sông Gianh.
Vào dịp cuối năm, người Mày thường có lễ chia nước ngọt hứng từ mái nhà sàn hoặc lấy ở con suối đầu nguồn. Lễ chia nước cho các gia đình trong bản đều do người đức cao trọng vọng đứng ra chia.
Mỗi nhà được chia một ít nước (chừng một lít) nhưng đó là cách người Mày ẩn ý về sự quan trọng của nước, sự chia sẽ tài nguyên thiên nhiên để bảo tồn cuộc sống. Có nước, người Mày và những người anh em phía hạ du mới có thể tồn tại.
Theo người Mày, dòng nước sinh ra ở các ngọn nguồn từ trời và núi. Nước uyển chuyển và dẻo dai, nước hùng mạnh và tợn bạo; nước sinh ra các giống loài tôm cá, cho mùa vụ tốt tươi… Với sứ mệnh “anh cả”, người Mày luôn trong sáng và hào phóng, trách nhiệm và hết mình trong cách ứng xử với những khe nước đầu nguồn.
Nước không dành riêng cho người Mày mà cho tất cả anh em khác nữa. Hiểu nước mới bảo vệ được nguồn nước là triết lí bao đời của người Mày.
Người Mày ở bản Lòm kể lại đầy tự hào rằng, tổ tiên họ sinh ra ở Lòm. Cho đến nay con cháu họ vẫn ở đây, không đi đâu cả. Họ có bài vè Pa eo nói về “Bản Lòm ta giàu có” và “Tôi không đi đâu hết” truyền lại cho con cháu đầy tự hào.
“Núi rừng bản Lòm ta/ Giàu có và ấm no/ Có song bột, trầm hương/ Quê hương mình giàu có/ Giặc đến cùng nhau đánh/ Cho đến chết mới thôi/ Còn một người cũng đánh/ Đánh hết giặc mới thôi...”.
Theo Tiền Phong
-
1 giờ trướcMới đây, một số phụ huynh của trường THPT Hà Đông (Hà Nội) bày tỏ bất ngờ trước thông báo đột ngột tăng học phí và học sinh có thể phải thôi học nếu không đáp ứng được mức tăng này.
-
1 giờ trướcLãnh đạo Công an huyện Thanh Trì cho biết, đã triệu tập Đỗ Mạnh Hoàng và Trần Văn Đức - 2 đối tượng hành hung nhà báo đang tác nghiệp - đến làm việc.
-
1 giờ trướcDự báo thời tiết Hà Nội 3 ngày tới (25-27/4), ổn định với hình thái ngày nắng, đêm không mưa, nhưng mức nhiệt có xu hướng tăng dần và đến ngưỡng nắng nóng trong ngày 27/4.
-
5 giờ trướcLợi dụng lòng tốt của người dân, Lê Đình Hải kêu gọi tiền từ thiện rồi lừa hàng chục nghìn người, chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng.
-
13 giờ trướcHành hung người đi đường, cướp tài sản, 4 thanh niên ở Hải Dương bị khởi tố, bắt tạm giam.
-
13 giờ trước“Ai rồi cũng chết và không mang theo gì. Dù đã 70 tuổi, nhưng bị cáo vẫn làm việc vì muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành công nghiệp” - bị cáo Trần Quí Thanh nghẹn giọng khi nói lời sau cùng.
-
14 giờ trướcLực lượng chức năng vừa vớt thêm được 1 thi thể trong vụ chìm sà lan ở vùng biển Quảng Ngãi. Đến nay, vụ việc đã khiến 4 người tử vong, 1 thuyền viên vẫn đang mất tích.
-
14 giờ trướcNhận được thông tin nghi có học sinh tự tử trên kênh N2 (địa bàn xã Sơn Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An) các lực lượng chức năng đã khẩn trương xuống kênh để mò tìm suốt nhiều giờ.
-
14 giờ trướcCơn mưa đá xối xả trút xuống huyện Vân Hồ (tỉnh Sơn La) khiến cả ngọn đồi trắng xóa.
-
18 giờ trướcXét thấy bị cáo Trần Quí Thanh có nhiều đóng góp như tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động, trong công tác phòng chống dịch Covid-19...nên VKS đề nghị tuyên phạt bị cáo từ 9-10 năm tù, thấp hơn so với khung hình phạt.
-
19 giờ trướcUBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giao Sở GD-ĐT chủ trì, phối hợp cùng UBND TP Vũng Tàu, Công an xác minh, làm rõ vụ việc nữ sinh Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn “tố” bị thầy giáo quấy rối tình dục và xử lý nghiêm, không né tránh bao che.
-
19 giờ trướcCông an phường Linh Đông, TP Thủ Đức đang làm việc với những người liên quan để xác minh, làm rõ vụ bé trai nghi bị cô giáo bạo hành ở nhóm lớp mầm non tư thục.
-
19 giờ trướcCơ quan công an khuyến cáo người dân đi du lịch, nghỉ dưỡng dịp lễ cần chọn công ty uy tín và khóa cửa nhà cẩn thận, nhờ người trông coi hoặc lắp đặt camera để quan sát từ xa.
-
20 giờ trướcCảnh sát giao thông tỉnh Bình Phước đang liên hệ chủ xe tải 93R 008.73 lao vào ô tô đi ngược chiều để xác định địa điểm vi phạm và lập hồ sơ xử lý.
-
23 giờ trướcTrước yêu cầu của bà Đặng Thị Kim Oanh về việc buộc trả toàn bộ cổ phần của Công ty Minh Thành, 2 dự án tại huyện Nhơn Trạch, Long Thành; bồi thường thiệt hại 531 tỷ đồng, bị cáo Trần Quý Thanh đề nghị xử lý theo pháp luật.
-
1 ngày trướcCông an tỉnh Yên Bái vừa khởi tố bị can đối với Trần Mạnh Hùng là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng Yên Bái về tội "vi phạm quy định về an toàn lao động".
-
1 ngày trướcKỳ thi vào lớp 10 ở Hà Nội được đánh giá là khốc liệt, tỷ lệ chọi cao. Tuy nhiên cũng có nhiều trường công lập điểm chuẩn rất thấp, thí sinh chỉ cần đạt 3 - 4,95 điểm/môn cũng có thể trúng tuyển.
-
1 ngày trướcMiền Bắc và Bắc Trung Bộ có mưa giông liên tiếp, sau đó khoảng ngày 25-26/4, nắng nóng bắt đầu gia tăng và kéo dài đến hết tháng.
-
1 ngày trướcLiên đoàn Lao động tỉnh Yên Bái đã có báo cáo gửi Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam về vụ tai nạn lao động khiến 7 người chết, 3 người bị thương xảy ra tại Công ty Cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái.
-
1 ngày trướcTrả lời Hội đồng xét xử (HĐXX), bị cáo Trần Ngọc Bích (một trong 2 người con của ông Trần Quí Thanh) đã nhận sai, dù trong giai đoạn điều tra cho tới trước khi hầu tòa, bị cáo Bích chỉ thừa nhận là mua bán cổ phần, không thừa nhận giúp cha cho vay tiền.
Tin tức mới nhất
-
17 phút trước
-
47 phút trước
-
47 phút trước
-
1 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
8 ngày trước