Lý do phim nhà nước luôn thắng thế tại LHP Việt Nam

Hạng mục phim điện ảnh của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 19 là cuộc tranh tài quyết liệt vì thu hút tới 20 bộ phim tham gia. Đây cũng là hạng mục giải thưởng được khán giả quan tâm nhiều nhất. Tuy nhiên, trong đêm trao giải (5/12) có những ý kiến trái chiều về giải thưởng Bông sen bạc, Nam Nữ diễn viên xuất sắc nhất. Zing.vn đã có cuộc trao đổi với đạo diễn Vũ Xuân Hưng – trưởng ban giám khảo phim truyện video và phim điện ảnh về vấn đề này.


Phim nhà nước đạt nhiều giải vì đáp ứng tiêu chí

- Ông có hài lòng với kết quả giải thưởng ở các hạng mục của thể loại phim điện ảnh và phim video trong liên hoan phim Việt Nam năm nay?

- Các giải thưởng đó là công sức lao động của ban giám khảo gồm 9 người. Chúng tôi làm việc trong không khí rất tập trung, thấm mệt vì suốt 1 tuần phải xem tới 26 bộ phim bao gồm 6 phim truyện video và 20 phim điện ảnh. Chúng tôi đánh giá một bộ phim qua quá trình. Chấm phim là việc làm khá trừu tượng, phức tạp, không thể định lượng một lúc ngay được. Tất cả 9 thành viên giám khảo đều chấm nhiều lần, đánh giá cân nhắc từng giải. Không biết các anh em thế nào chứ tôi mất nhiều đêm không ngủ. Tôi thường ngồi giở lại từng bộ phim, cân nhắc sao cho tìm được giải thưởng xứng đáng nhất.

Ban giám khảo năm nay làm việc thuận lợi vì tiêu chí cuộc thi rất rõ ràng gồm dân tộc, nhân văn, sáng tạo và hội nhập. Trong đó, 2 tiêu chí đầu: dân tộc và nhân văn là quan trọng nhất. Chúng tôi đề cao những tác phẩm đi vào vấn đề của cuộc sống từ xa xưa đến giờ, miêu tả những số phận, tính cách, cảm xúc của con người một cách tinh tế, giàu cảm xúc.

Năm nay có cái mới là 20 phim tham gia liên hoan phim là 20 phim đã qua tuyển chọn. Trước đó, rất nhiều phim chưa gắn với tiêu chí của liên hoan và chưa đạt được chất lượng nghệ thuật đã được loại ra.

Căn cứ vào tiêu chí và nghệ thuật, ban đầu chúng tôi tuyển chọn 10 phim có chất lượng nghệ thuật tốt nhất, sau đó bình chọn giải cá nhân. Chúng tôi chấm điểm các phim căn cứ qua các giải cá nhân. Phim có nhiều giải cá nhân thì điểm càng cao. Giải cá nhân thì làm theo nguyên tắc là mời ban giám khảo có chuyên môn sâu đề xuất 3 đề cử, sau đó đánh giá 3 đề xuất đó.

Với cách chấm như vậy, các hạng mục giải thưởng ở thể loại phim video và phim điện ảnh là chính xác. Tuy nhiên, tôi hiểu rằng, kết quả giải thưởng cũng không thể thỏa mãn được tất cả mọi người nhưng chắc chắn ở mức độ chấp nhận được.


- Chất lượng giữa các phim tham gia liên hoan phim có sự chênh lệch như thế nào?

- Sự chênh lệch giữa các phim là bình thường. Năm nay có điều thú vị là trong 20 phim thì có 10 phim nhà nước và 10 phim tư nhân. Phim nhà nước đầu tư thì đã có tiêu chí dân tộc, nhân văn ngay từ khâu kịch bản. Vì vậy, phim nhà nước đạt được tiêu chí nhiều hơn phim tư nhân.

Phim tư nhân, có một số phim chất lượng tốt, đạo diễn tay nghề cao nhưng họ hướng đến thị trường nên xa với tiêu chí. Nếu là giải liên hoan nghề nghiệp thì chúng tôi sẽ chọn lựa mở rộng hơn nhưng đây là liên hoan phim quốc gia thì yếu tố dân tộc và nhân văn phải đặt lên hàng đầu.

- Tiêu chí về sáng tạo và hội nhập cũng được đặt ra trong liên hoan phim. Vậy nó quan trọng ở mức nào?

- Hai yếu tố đó cũng được đặt ra trong liên hoan phim lần thứ 19 nhưng đã là liên hoan phim của một dân tộc thì tính dân tộc, nhân văn của dân tộc đó phải là số một, còn sáng tạo thì bất cứ dân tộc nào cũng phải sáng tạo. Có dân tộc thì hội nhập mới không bị hòa tan.

- Ông cho biết vì sao đã có giải Bông sen vàng, Bông sen bạc lại có thêm giải ban giám khảo khi tất cả đều do ban giám khảo quyết định?

- Các hạng mục giải thưởng là quy định của liên hoan phim. Giải ban giám khảo là giải mà giám khảo đánh giá tốt nhưng chưa đủ mức để trao giải vàng, bạc và hơn các phim còn lại.


Tiêu chí của LHP không làm giám khảo bị đóng khung

- Trong lễ trao giải, rất nhiều khán giả bất ngờ khi bộ phim  "Những đứa con của làng", "Chuyện của Yến" bị đánh giá nhàm chán, nhạt nhẽo lại được Bông sen bạc. Ông nghĩ gì về điều này?

- Tôi không biết họ căn cứ vào điều gì và trình độ nào để bảo là những bộ phim đó nhạt. Chúng tôi xem phim với con mắt của nhà chuyên môn và chấm với tiêu chí của ban tổ chức. Chúng tôi không thể lệ thuộc vào khán giả để thay đổi ý kiến của mình. Chúng tôi là những nhà chuyên môn, mấy chục năm sống trong nghề này. Chúng tôi có khả năng và trách nhiệm tìm ra những phim xuất sắc nhất.

- Giải nam, nữ diễn viên xuất sắc nhất cũng gây nhiều tranh cãi. Những cái tên được công chúng kỳ vọng nhiều như Bùi Bài Bình, Lã Thanh Huyền thì ra về tay trắng, khiến khán giả kém hào hứng. Ông nói sao về điều này?

- Tôi nghĩ hào hứng hay không là quyền của mỗi người, riêng chúng tôi là ban giám khảo thì rất hào hứng, hài lòng. Suy nghĩ đó không phải là đại diện cho số đông. Dù sao, đã ngồi vào ghế nóng thì tôi đón nhận tất cả những luồng ý kiến trái chiều.

- Với kết quả của LHP lần thứ 19 có thể khẳng định: phim nhà nước luôn thắng thế trong các kỳ LHP. Một câu hỏi không mới: phải chăng phim nhà nước luôn được ưu ái, thưa ông?

- Tôi không đặt nặng chuyện phim nhà nước hay tư nhân mà đề cao chất lượng nghệ thuật. Như tôi nói, tại sao phim nhà nước đạt được nhiều hơn vì ngay từ khâu kịch bản họ đã hướng đến tiêu chí dân tộc và nhân văn. Trong quá trình xây dựng phim thì điều đó càng rõ nét. Phim của tư nhân thì chỉ quan tâm đến khán giả, doanh thu nên ít đạt tiêu chí..

- Nhưng phim 'Cuộc đời của Yến' có nội dung, hình ảnh hay kỹ xảo không tốt như các phim tư nhân khác nhưng vẫn nhận nhiều giải thưởng?

 - Sẽ có những dư luận như vậy nhưng tôi không đặt nó thành áp lực. Giám khảo đánh giá bộ phim qua sự thể hiện của phim đó mà không cần biết đạo diễn là con ai. Nếu bộ phim hay thì tất nhiên phải trao giải, còn nếu phim dở thì con ai cũng không thể trao giải được.

- Ông có nghĩ những giải thưởng gây tranh cãi, không thuyết phục khán giả  thì sẽ gây mất niềm tin với các nhà làm phim tư nhân và khán giả?

- Bạn hãy nhìn vào phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, phim đó không có gì gây sốc, rất bình dị nhưng có sức hút với khán giả.  Đây là phim nhà nước đầu tư đó thôi. Tôi nghĩ khán giả Việt Nam rất cần những gì thuộc về nhân văn, dân tộc được thể hiện một cách tinh tế, giàu cảm xúc. Thực ra khán giả rất cần chẳng qua là chúng ta chưa làm ra và thuyết phục thôi.

- Chấm phim điện ảnh mà đặt ra tiêu chí thì đó có phải là sự đóng khung gò bó cho ban giám khảo không thưa ông?

- Tiêu chí dân tộc và nhân văn như thế, tôi nghĩ là mở rộng chứ không phải đóng khung. Dân tộc và nhân văn thực ra là cái khung cực rộng, nếu không muốn nói là vô hạn. Nếu làm tốt tiêu chí đó thì nghệ sĩ thoải mái sáng tạo.