"Văn hóa tự tử": Góc tối đau thương của xã hội Nhật hiện đại

Tỉ lệ tự tử của người Nhật và sự phát triển kinh tế có quan hệ mật thiết với nhau, hay nói cách khác là tình hình kinh tế của Nhật có tác động lớn đến sự sống còn của người dân. Theo các số liệu lịch sử, số lượng người chán sống ở Nhật có xu hướng giảm dần khi nền kinh tế của đất nước đi lên. Tỉ lệ tự tử ở đất nước này rơi vào trạng thái kinh hoàng vào những năm 90 của thế kỷ trước, đó cũng chính là thời kỳ kinh tế Nhật gặp nhiều khó khăn khi phải đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997.

Các công ty ở Nhật thường ký hợp đồng dài hạn hoặc vô thời hạn với nhân viên của mình. Người Nhật luôn cố gắng cống hiến hết sức cho công ty mà mình đang làm việc, thậm chí là "bán mạng" cho công ty, vì vậy, đối với họ, mất việc hoặc phá sản chẳng khác nào mất đi chỗ gửi gắm sinh mệnh. Đó là đòn chí mạng dành cho những con người hết mình vì công việc và cũng chính là một trong những nguyên nhân lớn khiến cho nhiều người phải tử tự.

Tình trạng bắt nạt học đường ở Nhật vô cùng nghiêm trọng và đã trở thành một trong những nguyên nhân khiến cho thanh thiếu niên nước này quẫn bách kết liễu cuộc đời mình. Số liệu trong 40 năm trở lại đây cho thấy, ngày khai giảng 1/9 là ngày có nhiều trẻ em vị thành niên tự tử nhất ở đất nước Mặt trời mọc. 

Theo các chuyên gia, sau khi kết thúc kỳ nghỉ hè dài, những em học sinh chuẩn bị phải đối mặt với nạn bắt nạt học đường sẽ nảy sinh tâm lý chán ghét và sợ hãi khi phải quay trở lại trường, vì vậy, nhiều em đã lựa chọn cái chết để không phải đối mặt với áp lực và sự bắt nạt của bạn bè.

Ngành bảo hiểm ở Nhật có một mức tiền bồi thường khá lớn dành cho những người tự tử. Chính vì vậy, khi gia đình lâm vào hoàn cảnh khó khăn, nhiều người đã coi cái chết là một cách giải thoát hữu hiệu. Một số người già ở Nhật thậm chí còn cho rằng, thông qua việc tự tử, họ có thể để lại cho người thân của mình một khoản tiền bảo hiểm khá lớn, coi như là món quà cuối cùng trước lúc họ nhắm mắt xuôi tay.

Vấn nạn tự tử ở Nhật cũng bắt nguồn từ tinh thần "võ sĩ đạo" đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước ở đất nước này. Đối với người Nhật, lúc lâm trận mà bị chết dưới tay kẻ thù là một sự sỉ nhục, vì vậy họ thà tự kết liễu đời mình để giữ gìn thanh danh và tinh thần quả cảm hơn người. Truyền thống tốt đẹp ấy đã ăn sâu vào máu thịt người Nhật, nhưng dần dần bị biến đổi theo thời gian, khiến cho người Nhật bị ngộ nhận rằng tự tìm đến cái chết là một hành vi dũng cảm và cao thượng.

Đối với những người theo đạo Hồi hoặc đạo Thiên chúa giáo, tự tử là một hành động tội lỗi và bị những con chiên ngoan đạo cực lực phản đối. Thế nhưng, đối với người Nhật, tuy họ thờ cúng rất nhiều vị thần nhưng đa số lại không theo một tôn giáo cụ thể nào, vì vậy, tự sát trong mắt họ không phải là một cái tội mà chỉ đơn giản là một cách "gánh vác trách nhiệm" với những người ở lại.

Nhiều người không hiểu tại sao người Nhật lại luôn cực đoan tới mức nhận hết trách nhiệm về mình chứ không để người khác bị liên lụy. Kỳ thực, tinh thần trách nhiệm của người Nhật lớn đến nỗi họ thà một mình chịu tội còn hơn là phải gây phiền phức cho người khác. Nhưng với tính cách hướng nội, họ thường không có cơ hội giải tỏa áp lực đang tích tụ trong lòng ra bên ngoài mà chỉ lặng lẽ giấu trong lòng và một mình gặm nhấm. Cho tới khi không thể chịu nổi, họ sẽ tìm cách tự hủy hoại bản thân để giải thoát cho chính mình.

Theo số liệu thống kê của chính phủ Nhật vào năm 2010, có tới 700 nghìn người dân nước này lựa chọn "chôn chân ở góc nhà". Vì nhiều lý do, họ không thích giao lưu với thế giới bên ngoài mà chỉ thích nhốt mình trong phòng, sau đó lên mạng tìm người có hoàn cảnh tương tự và rủ nhau chết tập thể.

Aokigahara là một khu rừng dưới chân núi Phú Sĩ, nơi đây được mệnh danh là "khu rừng tự tử", vì mỗi năm đều có rất nhiều người tìm đến đây kết liễu đời mình. Thậm chí, giới chức Nhật Bản đã phải treo một tấm biển rất to nhằm khuyên nhủ những con người u uất đặt chân đến nơi này hãy suy nghĩ lại về quyết định bồng bột của mình: "Thân thể, tóc, da là của mẹ cha. Hãy nghĩ đến bố mẹ, anh chị em và con cái của bạn. Đừng giữ mãi trong lòng, hãy tìm người chia sẻ trước đã!"