Giải mã sức hút kỳ lạ món bún đậu mắm tôm
Nếu như phần lớn các món bún khác có vị thanh thanh thì bún đậu mắm tôm lại “xộc” thẳng vào vị giác, một mình một phong cách, không hề nhang nhác bất kỳ món ăn nào.
Trong hàng trăm món bún ở Hà Nội, bún đậu mắm tôm chắc chắn là món ăn bình dân nhất, nhưng cũng gây nghiện nhất.
Bún đậu mắm tôm đáp ứng khẩu vị của mọi người từ các nam thanh nữ tú ngày ngày đến giảng đường đến cậu shipper ngược xuôi trên phố, từ anh công nhân áo đẫm mồ hôi đến cô nhân viên văn phòng diện váy đẹp, thơm nức nước hoa.
Đến cả những ông sếp kỹ tính, những doanh nhân đi xe sang, diện đồ hiệu cũng thấy thỏa mãn khi được thưởng thức bún đậu mắm tôm, dù nó được bán ở vỉa hè hay trong hàng quán lịch sự.
Không ai biết bún đậu mắm tôm Hà Nội có từ bao giờ, nhưng tôi đoán dễ cũng phải cả trăm năm nay. Bác tôi, ngoài 80 tuổi, sống ở phố Hàng Bè hơn nửa thế kỷ, kể rằng từ lúc bác bé xíu đã thấy các chị, các cô kẽo kẹt gánh bún đậu đi bán rong dọc phố.
Bây giờ đã thế kỷ 21, Hà Nội vẫn còn những gánh bún đậu rong. Bún đậu gánh hầu như chỉ bán buổi trưa, ở những vỉa hè nhiều cây lớn tỏa bóng mát, có thể bên cạnh một khu chợ, trường đại học hay vỉa hè một cơ quan nào đó.
Hai quang gánh của chị bán hàng, một bên để cái bếp than/dầu, một bên gánh thúng bát đĩa, đậu, túi rau thơm treo toòng teng đầu quang.
Đĩa bún đậu đầy đặn chỉ 15-20 nghìn đồng nhưng đủ làm bữa chính, chắc dạ và đủ chất, đủ vị. Nhiều người có thể ăn vài bữa mỗi tuần thay cơm, không ngán.
Bây giờ đã thế kỷ 21, nhưng ở Hà Nội vẫn còn những gánh bún đậu rong. (Ảnh: Báo Phụ nữ TP.HCM)
Nếu như phần lớn các món bún khác có vị thanh thanh như bún ốc nguội, bún riêu, bún măng mọc…. thì bún đậu mắm tôm lại “xộc” thẳng vào vị giác người dùng, một mình một phong cách đậm đà và mạnh mẽ, không hề nhang nhác giống như bất cứ món ăn nào.
Nghe, nhìn thì cực kỳ đơn giản, chỉ vài vắt bún, dăm miếng đậu, ít cọng rau và bát mắm tôm là đủ nguyên liệu. Nhưng để có đĩa bún đậu mắm tôm ngon thì cũng thật cầu kỳ; cái kiểu cầu kỳ này đích thực có chút tinh tế trong lối thưởng thức ẩm thực của người Hà Nội.
Những người sành ăn đều biết, bún cho món bún đậu phải là bún nắm. Nếu chọn được bún Phú Đô là ngon nhất vì sợi bún Phú Đô mảnh mướt, dẻo mát, nắm chắc; cắt làm 3-4 miếng nhỏ, chấm ngập bát mắm vẫn không nát rời ra.
Đậu cho món ăn này phải là đậu Mơ, một miếng đậu chỉ cắt đôi, bỏ vào chảo ngập dầu, chiên lửa lớn. Đậu Mơ đặc biệt thơm béo, chiên lên giòn rụm bên ngoài mà vẫn mềm, mướt bên trong.
Mắm tôm phải chọn loại có màu tím sậm, đó là mắm làm từ tôm tươi, chưa đánh lên đã thơm. Nhiều người chưa quen sẽ bị khó chịu với mùi mắm tôm, nhưng nếu đã biết ăn thì đích thực đó là một mùi thơm đặc biệt thu hút đến khó quên.
Mắm tôm pha từng bát, cho chút đường, mỳ chính nước cốt chanh hoặc quất, quậy tan lên, sau đó cho vài giọt rượu trắng, chút dầu chiên đậu đang sôi, quậy một lần nữa cho đến lúc bông lên màu trắng, lúc này mới thả vào vài lát ớt đỏ.
Những người bán hàng kỹ tính thường dùng quất thay cho chanh vì quất có mùi thơm đặc trưng, vị chua không quá gắt. Trên chảo dầu chiên đậu, họ xắt vài lát hành khô, nhờ đó mà thìa dầu ăn cho vào bát mắm tôm cũng thơm lừng, không còn chút vị tanh, gắt nào nữa.
Rau thơm ăn cùng bún đậu nhất định phải có rau kinh giới trồng ở làng Láng, lá xanh, nhỏ, cay nhẹ, thơm lừng.
Tất cả bún, đậu, rau, mắm tôm được xếp vào một khay tre lót lá sen/chuối hoặc một chiếc đĩa lớn.
Bún đậu mắm tôm phải ăn ngay khi đậu nóng, mắm tôm mới đánh bông, bún mới cắt xong. Gắp một miếng đậu nóng giòn, béo ngậy, kẹp cái lá kinh giới thơm nồng, chấm qua bát mắm tôm đủ chua cay mặn ngọt.
Thứ đồ chấm đặc biệt quện vào miếng đậu kích thích vị giác lạ lùng. Ai từng ăn qua món này chỉ cần nghĩ thôi là khoang miệng cũng đã tứa nước miếng.
Ngay khi cái đậm đà của mắm tôm, vị cay cay của ớt, hăng hăng của rau thơm đang nồng nàn, vị giác của thực khách chợt dịu lại bởi miếng bún nắm cắt vừa ăn, hay lát dưa chuột mát cả lưỡi.
Rất nhiều người cho rằng, món bún đậu mắm tôm “gây nghiện” một phần bởi thứ hương vị nồng nàn, dồn dập ấy; một phần khác là nó rất lành tính, tốt cho sức khỏe.
Bún đậu mắm tôm là món ăn thể hiện rất rõ triết lý âm dương trong ẩm thực Việt Nam, tuy có vẻ mạnh mẽ, nồng gắt nhưng thực ra lại rất cân bằng, từ việc lựa chọn kết hợp các nguyên liệu đến cách chế biến.
Đậu phụ tính hàn kết hợp mắm tôm tính nóng và rau kính giới với tinh dầu cay nồng. Đậu được chiên nóng ăn cùng bún để nguội, mắm tôm nguội được chan xíu dầu nóng, thêm ớt cay...
Có lẽ sự hài hòa ấy cũng chính là một phần nguyên nhân tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ của bún đậu mắm tôm.
Một gánh hàng rong vỉa hè trông như bán bún đậu mắm tôm. (Ảnh: Eva Lindskog)
Ngày nay, theo nhu cầu của thực khách, món bún đậu mắm tôm đã đi vào nhiều nhà hàng sang trọng, có thêm nhiều loại “toping” đi kèm như chả cốm, nem rán, dồi rán, thịt luộc…
Song, hồn cốt của món này vẫn là đậu rán và mắm tôm, bún nắm. Những thứ khác có thể dở hoặc trung bình, nhưng 3 nguyên liệu chính này nhất thiết phải ngon thì thực khách mới chấp nhận.
Không chỉ phát triển về thành phần món ăn, bún đậu mắm tôm cũng đến với nhiều địa phương khác lân cận Thủ đô, rồi vào miền Nam, thậm chí đến cả nước ngoài.
Max Mcfarlin - một Youtuber người Mỹ chuyên giới thiệu về văn hóa, ẩm thực Việt Nam - từng thưởng thức bún đậu mắm tôm ở Hà Nội và cả ở Mỹ. Tác giả có nhiều nhận xét thú vị về món bún đậu mắm tôm của người Hà Nội và cho rằng đó là món ăn Việt Nam thú vị nhất trên đất Mỹ.
Tờ tạp chí Grub Street từng đăng tải bài viết về món mắm tôm Việt Nam, trong đó có đoạn: “Gọi nó là 'thối' cũng giống như gọi pho mát Pháp chín là 'bốc mùi': Chính xác về mặt kỹ thuật, nhưng lại không đầy đủ. Chính xác hơn là mô tả mà chuyên gia ẩm thực Việt Nam Helen Le từng đưa ra trên kênh YouTube nổi tiếng của cô, nói rằng bún đậu mắm tôm thuộc thể loại thực phẩm 'mùi rất ghê, nhưng ăn rất phê'". (Nguyên văn: Smell like hell, taste like heaven).
Sự thú vị hay sức hấp dẫn của bún đậu mắm tôm Hà Nội có lẽ không còn cần bàn cãi. Đặc biệt biết bao khi nó đã tồn tại cả trăm năm, vào tới tận phương Nam hay đi cả nửa vòng Trái đất, xuất hiện trong các nhà hàng ở những đất nước xa xôi mà người ta vẫn trân trọng giữ nguyên cách chế biến, cách thưởng thức y như những người Hà Nội rất cũ, như bác tôi, từ 50-70 năm trước.
Theo VTC
-
33 phút trướcTrước đó, thông tin về việc ăn phở có nhiều chất béo, uống trà đá lạnh, hai thứ này kết hợp có thể gây hại cơ thể, thậm chí gây ung thư dạ dày.
-
2 giờ trướcBên cạnh việc giúp cơ thể sạch sẽ, thơm tho, tắm buổi sáng còn mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe và tinh thần mà bạn có thể không ngờ tới.
-
3 giờ trướcCả giấy vệ sinh màu trắng và màu vàng đều có những ưu và nhược điểm riêng. Lựa chọn loại giấy nào phụ thuộc vào nhu cầu và sở thích cá nhân của mỗi người.
-
4 giờ trướcCà chua là thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, vậy nên ăn cà chua nấu chín hay là cà chua sống?
-
5 giờ trướcNhiều người thường thắc mắc nên nấu cơm bằng nước lạnh hay nước nóng? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc đó và chia sẻ bí quyết nấu cơm ngon cho bạn.
-
10 giờ trướcQuả vú sữa là loại trái cây quen thuộc đối với nhiều người dân Việt Nam, đây là loại trái cây vừa thơm ngon lại vô cùng bổ dưỡng.
-
19 giờ trướcBò xào lá lốt là món ăn quen thuộc trong mâm cơm Việt Nam với hương vị thơm ngon, hấp dẫn. Món ăn này không chỉ đơn giản dễ làm mà còn đầy đủ dinh dưỡng.
-
21 giờ trướcKhông chỉ giàu dinh dưỡng, những thực phẩm này còn có các đặc tính làm mát tự nhiên có thể giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, giữ mát mẻ khi trời nắng nóng.
-
21 giờ trướcDù xạ đen là dược liệu khá lành tính nhưng cũng có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn với một số người, vậy ai không nên uống nước xạ đen?
-
23 giờ trướcDưa hấu ngoài dùng để ăn trực tiếp thì nước ép dưa hấu cũng là một món đồ uống giải khát được nhiều người ưa thích.
-
23 giờ trướcVốn dĩ bản chất của nước là trong suốt, nhưng có một con sông ở thành phố Cusco, Peru lại có nước màu đỏ mang lại cảm giác kỳ bí khi chiêm ngưỡng.
-
1 ngày trướcDứa là loại trái cây nhiệt đới được yêu thích bởi hương vị thơm ngon, chua ngọt và giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách chọn được quả dứa ngon.
-
1 ngày trướcĐậu bắp có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như nướng, xào, hấp, luộc, nhiều tác dụng và được mệnh danh là nhân sâm xanh.
-
1 ngày trướcĐậu bắp là loại thực phẩm có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, ngoài ra nó còn có công dụng vô cùng tuyệt vời. Tuy nhiên nhiều người ngại ăn đậu bắp vì sợ nhớt.
-
1 ngày trướcDưới đây là 5 siêu thực phẩm rất hữu ích cho việc giảm cholesterol xấu.
-
1 ngày trướcRượu vang đỏ được uống trong ly lớn, miệng rộng và thường chỉ rót 1/3 ly, tại sao khi uống rượu vang đỏ lại không rót đầy ly?
-
1 ngày trướcĐây chính là những món rau giúp thải mỡ, giảm cân cực tốt trong mùa này mà bạn không nên bỏ qua.
-
1 ngày trướcTính đến thời điểm tổ chức tang lễ, Lưu Bị đã chết được 3 tháng nhưng thi thể không có dấu hiệu phân hủy.
-
1 ngày trướcQuả sung nhỏ bé thường được dùng ăn kèm hoặc pha nước chấm, nhưng lại đem đến những lợi ích bất ngờ cho sức khỏe của bạn.
-
2 ngày trướcTuần qua, công suất đỉnh hệ thống điện và nhu cầu điện đạt kỷ lục mới. Nhiều kỷ lục mới về công suất cực đại và sản lượng điện tiêu thụ ngày đã được thiết lập.
Tin tức mới nhất
-
33 phút trước
-
2 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
16 ngày trước