Những giọng nữ cao trữ tình tiêu biểu ở Việt Nam (P.3)

Trong opera và nhạc cổ điển, nữ cao trữ tình (lirico soprano) được định nghĩa là một loại giọng nữ cao ấm áp, có độ sáng, giàu âm sắc, âm khu trung đầy đặn, bay bổng, mềm mại, thường thể hiện vai những người phụ nữ hiền lành, yếu mềm.

Có hai loại nữ cao trữ tình là full lirico soprano (nữ cao trữ tình đầy đặn) và light lirico soprano (nữ cao trữ tình mảnh).

Đặc trưng của full lirico soprano là âm sắc đầy đặn, có độ dày, khỏe, legato (hát liền note) phát triển với full voice (hát toàn giọng), có khả năng điều chỉnh âm lượng vừa phải trên quãng cao, âm lượng chắc chắn ở những quãng hát dài hơi. Điển hình cho loại giọng này là Lara Fabian, Celine Dion, Montserrat Caballe, Renee Fleming.

Điển hình của full lirico soprano trong opera là Montserrat Caballe với chất giọng đẹp như pha lê, mềm mại, ấm áp, legato uyển chuyển, hát nhỏ tiếng bậc thầy, nhưng cũng lên được những note cao uy lực, mạnh mẽ.

Lara Fabian là điển hình của full lirico soprano trong nhạc đại chúng với quãng trung phát triển, legato mượt mà, chất giọng ấm áp, mềm mại.

Đặc trưng của light lirico soprano là âm sắc mảnh, sáng, có khả năng chuyển giọng và pha giọng nhanh chóng, thực hiện kĩ thuật hoa mĩ dễ dàng hơn. Điển hình cho loại giọng này là Cyndi Lauper, Christina Aguilera, SoHyang, Kathleen Battle, Leona Lewis, Mirella Freni.

SoHyang là một điển hình của light lirico soprano trong nhạc đại chúng, với âm sắc mảnh, sáng, mềm, khả năng chuyển giọng và thực hiện kĩ thuật hoa mĩ rất linh hoạt, nhưng kém phát triển ở quãng trung. Với cấu tạo bộ máy phát âm đặc biệt, có thể belt mixed voice (giọng pha) lên những note cao với tính chất của spinto soprano (nữ cao trữ tình kịch tính), khác với nhiều light lirico soprano thông thường.

Nữ cao trữ tình là loại giọng phổ biến thường thấy ở châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Ở Việt Nam, có vô số giọng nữ cao trữ tình, nhưng sau đây là một số ca sĩ điển hình nhất.

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Huyền

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Huyền là một trong những tiếng hát xuất sắc nhất của nền dân ca truyền thống và nhạc cách mạng Việt Nam.


Chất giọng của Thanh Huyền vang bẩm sinh, sáng đẹp, mềm mại và mượt mà như dòng suối. Bà là một trong những thế hệ ca sĩ đầu tiên biết kết hợp kĩ thuật thanh nhạc cổ điển phương Tây với những lối hát cổ truyền của dân tộc, nói nôm na là kết hợp thành công giữa lối hát mở, hát đẹp kiểu bel canto với lối hát khép tiếng trong dân ca phía Bắc. Nhờ vậy, bà đã tạo nên được những màu sắc rất mới, rất riêng khi hát dân ca, đảm bảo cho một giọng hát đầy kĩ thuật mà vẫn thấm nhuần nét truyền thống, dân tộc.


Là một trong những tiếng hát quan họ hay nhất miền Bắc, Thanh Huyền đã thổi hồn dân ca thành công vào nhạc cách mạng, tạo nên điệu hồn dân tộc thấm đẫm trong những ca khúc nhạc cách mạng.

Với thành công trong sự nghiệp, Thanh Huyền đã được lưu diễn khắp năm châu, đem dân ca Việt Nam tới mọi miền thế giới. Bà là thế hệ đầu tiên được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân và đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa

Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa có lẽ là tiếng hát nữ thành công nhất miền Bắc trong suốt hai thập niên 70 và 80.


Từng có một thời, tiếng hát Thanh Hoa được nhà nhà yêu mến, người người ưa chuộng, vang lên khắp mọi nơi trên miền Bắc, qua đài phát thanh và băng cát xét. Bà là một trong những ca sĩ thu âm nhiều nhất Đài tiếng nói Việt Nam với 400 bản thu từ nhạc cách mạng tới nhạc nhẹ.