So tài những giọng 'nữ khủng' của Việt Nam và Hàn Quốc

Giọng nữ opera và nhạc cổ điển/thính phòng

Về nhạc cổ điển/thính phòng, Việt Nam có một số ít giọng hát tương đối đẹp như Lê Dung, Lan Anh.
Do có truyền thống đào tạo nhạc đỏ, nhạc cách mạng theo hướng thính phòng, kế thừa kiến thức thanh nhạc cổ điển từ Liên Xô cũ nên chúng ta cũng có nhiều thế hệ nữ ca sĩ sở hữu lối hát đẹp hơi hướm cổ điển như Hồng Liên, Bích Liên, Tân Nhân, Tường Vy, Thanh Huyền, Thương Huyền, Anh Thơ.

Nhưng thật đáng tiếc, dù rất chú trọng đào tạo nhạc cách mạng, nhưng Việt Nam hầu như không đầu tư cho sự phát triển của opera và nhạc cổ điển/thính phòng, lại ít cập nhật phương pháp giảng dạy tân tiến mới của phương Tây, nên bị thụt lùi hoàn toàn so với Hàn Quốc.

Tính đến nay, Hàn Quốc đã có nhiều nữ ca sĩ opera tầm cỡ thế giới. Điển hình nhất là Sumi Jo, nữ ca sĩ opera đầu tiên của châu Á đạt tới đẳng cấp thế giới và được giữ vai trò cao quý Prima Donna trong opera. Cô cũng là ca sĩ opera hiếm hoi ở châu Á giành giải Grammy và được trình diễn ở Met – nhà hát opera danh giá, nơi thăng hoa của nhiều huyền thoại opera trong lịch sử. Không những vậy, cô còn được chọn vào top 100 huyền thoại opera. Nhạc trưởng huyền thoại Kajaran đánh giá cao Sumi Jo như thế hệ kế tiếp xứng đáng của Maria Callas, Joan Sutherland, Beverly Sills.


Nhờ sự luyện tập bền bỉ, Sumi Jo đã vượt qua sự bất lợi thể lực của người châu Á để sở hữu làn hơi dài bất tận. Cô có thể phiêu một note C6 mezza di voce (kĩ thuật hát to – nhỏ - to) những 23 giây.


Các kĩ thuật của Sumi Jo, từ kĩ thuật nền như vị trí âm thanh, tạo vang, vị trí thanh quản, kiểm soát âm thanh, kiểm soát hơi thở tới kĩ thuật virtuoso (phô diễn màu sắc) như trillo, pianissimo, mezza di voce, mezza voce, fortissimo… đều vô cùng điêu luyện.

Khả năng cảm nhạc của Sumi Jo cũng rất tốt. Trong một lần hát tại Việt Nam, cô đã kêu nhạc trưởng dừng lại vì dàn nhạc chơi sai nhịp và tự mình đứng ra bắt nhịp lại cho dàn nhạc.

Ngoài Sumi Jo, Hàn Quốc còn có nhiều giọng ca opera tầm cỡ như Hyun Ju Park, Lee Myung Joo, Kim Young Mi.


Còn Việt Nam lại chưa hề có ca sĩ opera nào vươn ra được nước ngoài. Các nữ ca sĩ opera Việt Nam thường xuyên mắc lỗi cơ bản nhất là hát không dựng tiếng, thể lực rất yếu, đặc biệt về làn hơi, nên khó thực hiện được các kĩ thuật tinh xảo, chứ đừng nói tới việc thể hiện được thành công một vở opera hoàn chỉnh.


Ngay đến hàng cây đa cây đề trong nghề như Lê Dung cũng chỉ dừng ở mức trong nước. Các thế hệ trẻ ngày nay như Lan Anh, Bích Thủy, Thăng Long, Ngọc Tuyền… vẫn đang loay hoay trên con đường sự nghiệp của họ, dù một số ca sĩ đã rất nỗ lực và đoạt giải thưởng ngoài nước. Nên có thể nói, Việt Nam không những chưa có nữ ca sĩ opera nào sánh kịp với Hàn Quốc, mà còn đang ở khoảng cách rất xa.

Giọng nữ nhạc nhẹ

Nếu diva nhạc nhẹ Việt Nam có Thanh Lam, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Hà Trần thì Hàn Quốc có So Hyang, Ock Joo Hyun, Lee Young Hyun. Ngoài ra, có thể kể thêm một số nhân tố trẻ khá nổi bật của Hàn Quốc như Ailee, Son Seung Yeon và một số vocalist khác như Thu Minh, Hồ Quỳnh Hương, Lee Eun Mi.

Nếu chỉ so về kĩ thuật, các diva Việt Nam như Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Hà Trần vẫn còn ở mức thấp hơn nhiều so với So Hyang, nữ vocalist đẳng cấp nhất Hàn Quốc hiện nay.

Xuất thân từ ca sĩ thánh ca nhà thờ, So Hyang vốn đã được rèn luyện kĩ thuật theo chuẩn thanh nhạc chính thống trong hàng chục năm. Không những vậy, cô còn từng được học trực tiếp với Seth Riggs - một giáo viên thanh nhạc nổi tiếng tại Mỹ, người đã từng dạy cho rất nhiều ca sĩ như Michael Jackson, Michael Bolton, Josh Groban… Ông hoàn toàn bất ngờ trước giọng hát của So Hyang và khen rằng: “ Đây là người châu Á đầu tiên có thể vượt qua bức tường thành của Mỹ”. Ông đã có ý định giữ So Hyang lại và giới thiệu những nhà sản xuất nổi tiếng để hợp tác nhưng So Hyang đã từ chối vì cô chỉ muốn đi hát truyền đạo ở các nhà thờ.


Kỹ thuật của So Hyang vốn đã đạt tới ngưỡng của mọi diva thế giới như Whitney Houston, Mariah Carey, Aretha, Franklin, Celine Dion. Quãng giọng của cô trải dài trong 3 quãng tám, và điều khiển tốt, hỗ trợ, cộng hưởng liên tục, thực hiện được nhiều kĩ thuật tinh xảo ở cả ba quãng đó.


So Hyang có thể hát nhẹ nhàng, bay bổng, mềm mại như Hà Trần nhờ kĩ thuật light mixed/mezza voce điêu luyện, nhưng lại đạt tới những nốt cao kịch tính của spinto hoàn toàn chuẩn mực mà không giọng nữ Việt nào làm được.

Nếu các nữ ca sĩ belt cao tốt nhất của Việt Nam hiện nay như Thu Minh, Hồ Quỳnh Hương mới chỉ hỗ trợ tốt, ổn định, thoải mái tới F#5, G5 thì So Hyang đã tung hoành ở tận A5, B5, thậm chí tới C6 với sự chuẩn mực kĩ thuật và nội lực đáng sợ. Cô có thể hát liên tục từ E5 trở nên với sự kịch tính, chuẩn xác như một ca sĩ da màu. Việc giữ ổn định và cộng hưởng E5, F5, G5, A5, B5 trong một làn hơi dài là điều khó khăn với hầu hết nữ ca sĩ Việt nhưng dễ như ăn kẹo với So Hyang.

Tất cả các kĩ thuật virtuoso trên vocal như chuyển giọng linh hoạt từ mixed chest sang head voice, diminuendo, pianissimo, chuyển liên tục hàng chục nốt trên một làn hơi… vốn là sự thách đố với diva Việt, thì So Hyang có thể thực hiện nhuần nhuyễn theo đúng giai điệu hòa âm trên những nốt cao vút.

Về head voice, So Hyang giữ ổn định tới tận F6 và hit được đến A6, cũng là một điều mà ít nữ ca sĩ Việt nào làm được. Đặc biệt, C6 và D6 head voice của So Hyang vô cùng nội lực, căng tràn, khỏe khoắn. Một làn hơi head voice của So Hyang có thể dài tới 16 giây và thực hiện nhiều kĩ thuật luyến láy màu sắc trên đó.

Ngoài ra, So Hyang còn có khả năng hát tiếng Anh rất tốt, phát âm chính xác, hơn hẳn nhiều nữ ca sĩ Việt.

Hai nữ vocalist còn lại của Hàn Quốc được xếp vào hàng diva là Lee Young Hyun và Ock Joo Hyun tuy ở mức thấp hơn So Hyang, nhưng vẫn thực sự đáng gờm với các nữ ca sĩ Việt.


Quãng giọng của Lee Young Hyun gần 3 quãng tám và phát triển cực tốt ở các nốt cao từ C5 tới G5 với đầy đủ cộng hưởng, điều khiển vững chắc. Vì cùng sở hữu chất giọng full lirico khỏe khoắn và phát triển tốt trên quãng 5 nên có thể coi Lee Young Hyun là phiên bản Siu Black của Hàn Quốc, với nhiều điểm tương đồng giọng hát. Nhưng Lee Young Hyun lại nhỉnh hơn Siu Black ở chỗ, cô có thể hát trữ tình và mềm mại hơn, chứ không chỉ khoe những nốt cao nội lực.


Còn Ock Joo Hyun lại rất phát triển về head voice do thường xuyên tham gia hát nhạc kịch.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn “Người đàn bà hát” Thanh Lam đủ sức “chống đỡ” lại các diva Hàn. Thanh Lam sở hữu chất giọng đẹp, dày dặn và ấm áp hơn hẳn các diva Hàn, được các giảng viên thanh nhạc ở Ukraine đánh giá là “có độ khè hiếm thấy ở châu á”. So với các diva Hàn, Thanh Lam đặc biệt phát triển ở quãng trung và trầm, với những nốt quãng 4 cộng minh vang sảng, nội lực, sử thi, sâu và dày, điều mà các diva Hàn không làm được. Vấn đề này thuộc về bẩm sinh và loại giọng (mezzo alto), nên ngay cả kĩ thuật cao cường như So Hyang cũng không làm cách nào phát triển quãng trung trầm như Thanh Lam được.


Nhược điểm dễ thấy nhất ở nhiều nữ ca sĩ Hàn là quãng trầm kém phát triển so với quãng cao. So Hyang chỉ xuống được tới E3, và mặc dù hỗ trợ tốt về kĩ thuật nhưng vẫn mờ và thiếu điểm nhấn. Ock Joo Hyun phát triển quãng trầm tốt hơn So Hyang nhưng cũng chưa thực sự mạnh.

Trong khi đó, Bảo Yến, Thanh Lam, Mỹ Hạnh, Thu Phương của Việt Nam lại tha hồ tung hoành ở quãng trầm. Bảo Yến có thể xuống tận A2 cực trầm, đầy đặn. Mỹ Hạnh thậm chí còn hát ở G2 thoải mái, đầy đủ ngân rung với âm sắc của giọng tenor. Điều này, ngay cả các giọng mezzo cùng type của Hàn Quốc như Lee Eun Mi, In Soo In cũng chưa chắc làm được.


Về khả năng hát tiếng Anh, Bảo Yến của Việt Nam lại vượt trội hơn hẳn nhiều nữ ca sĩ Hàn, đặc biệt về khả năng phát âm và ngữ điệu, sắc thái không thua gì người bản xứ. Hàn Quốc có một số nữ ca sĩ hát tiếng Anh tốt, phát âm đúng như So Hyang, Lena Park, Ailee, Hyorin, nhưng lại không ra được chất bản xứ, vẫn là ngữ điệu châu Á.

Nếu chỉ so trong các nữ cao, Hà Trần vẫn hơn hẳn So Hyang, Lee Young Hyun, Ock Joo Hyun về quãng trầm. Hà Trần có thể hát liên tục trên quãng trầm như một giọng nữ trung trầm. Thậm chí, việc xuống B2 với cô cũng không phải khó khăn, nên cô hay bị nhầm lẫn là nữ trung. Đây là điều các giọng nữ cao Hàn Quốc chưa làm được.


Nếu So Hyang và Ock Joo Hyun có head voice phát triển và điêu luyện, thì Hồ Quỳnh Hương cũng được xem như một đối chọi. Dù đã giảm 80% phong độ so với hồi còn học thanh nhạc cổ điển, nhưng Hồ Quỳnh Hương vẫn đủ sức hát các aria opera ngắn với head voice ấm áp, ngọt ngào, cộng hưởng vang xa, chuyển giọng mềm mại, legato mịn màng, tròn trịa và đầy đặn.


Thế hệ nữ vocalist trẻ của hai nước như Hương Tràm, Dương Hoàng Yến, Uyên Linh, Ailee, Son Seung Yeon… cũng đang phấn đấu để bước tiến trong sự nghiệp của họ. Hãy trông đợi xem ai sẽ chiến thắng ở thế hệ này.