Lý giải nguyên nhân thực sự khiến ta thấy buồn nôn khi say xe

 Khi đi lại bằng ô tô, tàu hỏa hay máy bay, chúng có thể gây ra những tín hiệu đối lập nhau cho não bộ và khiến cơ thể phản ứng giống như khi đang bị ngộ độc, và ta sẽ thấy buồn nôn vì đó là cách loại bỏ độc tố mà não nghĩ đến.
 

Đó là kết luận của tiến sĩ Dean Burnett, đến từ trường Đại học Cardiff (Wales). Thực tế là, “phản ứng ngộ độc” có thể được kích hoạt khi các tín hiệu cảm giác gửi đến não bị trái ngược nhau: cơ bắp thông báo với não cơ thể đang không hoạt động, nhưng tai thì lại cảm nhận được chuyển động.

Trước báo đài, Tiến sĩ Burnett nói rằng cơ thể con người vẫn chưa tiến hóa để có thể thích nghi với cảm giác di chuyển trên phương tiện giao thông, nơi giúp chúng ta có thể đi lại mà không cần hoạt động gì.
 
 
Ông nói: “Khi ở trong một phương tiện giao thông như xe lửa hoặc tàu thuyền, cơ thể bạn không cử động nên cơ bắp sẽ phát tín hiệu rằng “ta đang đứng yên”. Nếu bạn nhìn tập trung vào một quang cảnh tĩnh khi ở trên tàu thì mắt bạn cũng sẽ phát ra tín hiệu tương tự".
 
“Nhưng chất dịch của hệ thống cân bằng trong tai của ta thì lại tuân theo các định luật vật lý, và chúng sẽ bị xáo động vì thực tế là bạn đang di chuyển, và não sẽ hiểu "ta đang di chuyển". Vì vậy, điều tất yếu xảy ra là não bộ nhận được những tín hiệu mâu thuẫn nhau, và không thể nào cả hai đều đúng được. Đây chính là sự không tương thích về cảm giác”.

“Về mặt tiến hóa, thứ duy nhất có thể gây ra hiện tượng không tương thích về cảm giác chính là độc tố thần kinh, hay chất độc. Khi say xe não bộ sẽ nghĩ rằng chắc chắn ta đang bị nhiễm độc, và việc đầu tiên nó cần làm là loại bỏ độc tố ra, đồng nghĩa với đó là nôn”.

Ông cũng giải thích thêm rằng việc đọc sách trên xe chỉ khiến ta thấy say xe hơn là bởi vì mắt tập trung vào một vùng không gian quá nhỏ và tĩnh, khiến não không thể xác định được cơ thể có đang di chuyển hay không. Vì thế, cảm giác say xe có thể được giảm bớt nêu ta nhìn ra ngoài cửa kính trên xe bởi vì điều đó giúp não bộ nhận ra có chuyển động xung quanh cơ thể.


“Bạn có thể nhìn thấy con đường và cảnh vật thay đổi, điều này làm cân bằng hệ thống cảm giác”, Tiến sĩ Bernett cho biết. “Não bộ lúc đó sẽ nghĩ là "nhìn kìa, mọi thứ đều đang chuyển động, vậy hẳn là mình đang di chuyển" và từ đó làm giảm bớt cảm giác chóng mặt buồn nôn.
 
Trong quyển sách mới của mình, ông nói rằng các hệ thống não bộ trở nên hoàn thiện và hiệu quả hơn khi người ta về già nhưng với trẻ con chúng dễ bị say xe hơn vì não bộ của chúng vẫn đang phát triển. Ông Bernett không giải thích rõ tại sao một số người lại bị say xe nặng hơn người khác, cho rằng đó là “sự tình cờ của tạo hóa”.