Kỳ bí văn tự cổ trên vách đá giữa đại ngàn Trường Sơn
Nằm biệt lập giữa đại ngàn Trường Sơn, nơi thượng nguồn dòng A Vương chảy về xuôi, vách đá bí ẩn khắc những dòng văn tự cổ tồn tại ngàn năm nay như một bài toán không có lời giải với nhiều chuyên gia văn hóa cũng như các nhà khoa học
Huyền sử vách đá
Từ xã Lăng, một xã biên giới của huyện Tây Giang, phải mất chừng 1 giờ đồng hồ vượt suối cắt rừng, băng qua những dòng nước xiết, chúng tôi mới tới được bản Achia - một cụm dân tộc Cơtu nơi thượng nguồn sông A Vương giáp nước bạn Lào, nơi có vách đá bí ẩn bên dòng suối A Vương.
Thượng nguồn A Vương dòng suối luôn chảy xiết, tuy nhiên, ở nơi có vách đá là một vùng đồng bằng, khá phẳng lặng, vách đá cao chừng 7m, chưa tính chỗ nước ngập chừng 3m. Người ta chỉ nhìn thấy một vài dòng chữ còn nổi lên phía trên. Già làng Bhriu Clói, kể lại, thượng nguồn dòng A Vương vào mùa kiệt, có những chỗ trơ đáy, nhưng kỳ lạ, ngay nơi vách đá dựng đứng, nước luôn dâng đầy.
Có 3 tấm đá nối liền nhau thành vách được khắc chữ viết. Đó là những dòng chữ bí ẩn có từ ngàn xưa, đến nay vẫn chưa ai giải mã được. Ngoại trừ phần lớn chữ khắc trên đá bị ngập nước, khoảng 4 dòng chữ còn lại nổi lên là những ký tự tượng hình, trông giống như chữ của người Chăm.
Trong một bài viết đăng trên tạp chí Những người bạn Huế vào năm 1938, LePichon - một viên quan ba người Pháp chuyên nghiên cứu văn hóa Cơ tu thế kỷ trước, gọi những dòng chữ khắc trên đá ở bên bờ suối Lăng (ở xã Lăng, LePichon gọi là suối Lens. Kỳ thực, đây là thượng nguồn của một nhánh sông A Vương) là văn khắc trên đá ở Samo.
Samo chính là một trong những đồn Pháp do LePichon lập nên. Làng Achia, một làng nhỏ của thôn Nal (xã Lăng) nằm chênh vênh lưng chừng núi A Vương, một trong hàng trăm ngọn núi trên dãy Trường Sơn. Chỉ vài chục hộ dân sống biệt lập, Achia gắn liền với huyền sử mang màu sắc thần thoại của những dòng chữ bí ẩn trên đá. Trải qua thời gian đằng đẵng, vật đổi sao dời, những dòng chữ cổ xưa vẫn như đang thách thức tất cả…
Hành trình giải mã
Theo nhóm nghiên cứu của anh Nguyễn Thượng Hỷ - chuyên gia nghiên cứu văn hóa Chămpa, 3 bản khắc Samo được ký hiệu A,B và C thì bản A dành cho nghi lễ hiến tế với từ châu báu, ngọc trai và từ trâu; bản C là danh mục, sồ lượng các đồ hiến tế và lập lại từ có thể là Trâu (kabav) bản B có từ Ya, đại từ "ai" tiếng Chăm cổ có nghĩa là thần, thánh.
Tuy nhiên, suốt cả ba bản khắc không nêu danh tính vị thần được tôn vinh như các bia của người Chăm cổ thường thấy xuất hiên về thần chủ Siva, hoặc tên các vị vua.
Theo kết luận bài viết của Daoruang WITTAYARAT, tác giả mở rộng nhận định rằng, 3 bản văn khắc trên đá được phát hiện ở bờ sông A Vương, một nhánh chi lưu của sông Thu Bồn trong dãy Trường Sơn cách nhiều ngày đi bộ theo hướng tây bắc từ Mỹ Sơn tỉnh Quảng Nam kết nối với khu vực vùng thung lũng sông Mê Kông vùng Wat Phou thuộc tỉnh Chămpasak của Nam Lào. Đây là vùng đất quan trọng từ lâu xem như là nơi phải đi qua.
Anh Nguyễn Thượng Hỷ cho rằng, có thể với những từ “Trâu, châu báu…”, liên quan đến một sự trao đổi nào đó của người Chăm với người Cơtu.
Một bản khắc chưa bị chìm.
“Đây là chữ Chăm cổ, được khắc trên vách đá, nơi thổ địa của người Cơtu, tồn tại ngàn năm đến nay chắc hẳn phải có một bức màn bí ẩn của sự giao thương hai dân tộc. Có thể, người Chăm khi xưa là láng giềng thân thiện với tộc người Cơtu. Huyền sử con đường muối chính là minh chứng cho điều này. Tuy nhiên, tất cả đều chỉ là đoán định, bởi cả 3 bản khắc chúng ta mới chỉ dịch nghĩa được vài chữ, chưa nói lên điều gì” - anh Hỷ cho biết.
“Chúng tôi đã cố gắng gửi nhiều bản đến các chuyên gia văn hóa, các giáo sư tiến sĩ ngôn ngữ trong nước của như ở Nhật, Singapore, Hàn Quốc… nhưng cho đến nay vẫn chưa ai giãi mã được. Hiện chúng tôi cũng chỉ biết cho người dân làng tự bảo vệ nghiêm ngặt” - ông Nguyễn Chí Toàn, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Tây Giang nói.
Từ xã Lăng, một xã biên giới của huyện Tây Giang, phải mất chừng 1 giờ đồng hồ vượt suối cắt rừng, băng qua những dòng nước xiết, chúng tôi mới tới được bản Achia - một cụm dân tộc Cơtu nơi thượng nguồn sông A Vương giáp nước bạn Lào, nơi có vách đá bí ẩn bên dòng suối A Vương.
3 bản khắc chưa bị chìm (Ảnh: Thượng Hỷ).
Thượng nguồn A Vương dòng suối luôn chảy xiết, tuy nhiên, ở nơi có vách đá là một vùng đồng bằng, khá phẳng lặng, vách đá cao chừng 7m, chưa tính chỗ nước ngập chừng 3m. Người ta chỉ nhìn thấy một vài dòng chữ còn nổi lên phía trên. Già làng Bhriu Clói, kể lại, thượng nguồn dòng A Vương vào mùa kiệt, có những chỗ trơ đáy, nhưng kỳ lạ, ngay nơi vách đá dựng đứng, nước luôn dâng đầy.
Có 3 tấm đá nối liền nhau thành vách được khắc chữ viết. Đó là những dòng chữ bí ẩn có từ ngàn xưa, đến nay vẫn chưa ai giải mã được. Ngoại trừ phần lớn chữ khắc trên đá bị ngập nước, khoảng 4 dòng chữ còn lại nổi lên là những ký tự tượng hình, trông giống như chữ của người Chăm.
Bức ảnh chụp của LePichon vào năm 1938 lúc dựng chòi nghiên cứu vách đá
(Ảnh chụp tư liệu của anh Nguyễn Thượng Hỷ).
(Ảnh chụp tư liệu của anh Nguyễn Thượng Hỷ).
Trong một bài viết đăng trên tạp chí Những người bạn Huế vào năm 1938, LePichon - một viên quan ba người Pháp chuyên nghiên cứu văn hóa Cơ tu thế kỷ trước, gọi những dòng chữ khắc trên đá ở bên bờ suối Lăng (ở xã Lăng, LePichon gọi là suối Lens. Kỳ thực, đây là thượng nguồn của một nhánh sông A Vương) là văn khắc trên đá ở Samo.
Già làng Bhriu Clói chỉ nơi những cữ viết cổ còn sót lại trên vách đá,
chưa bị chìm trong nước.
chưa bị chìm trong nước.
Samo chính là một trong những đồn Pháp do LePichon lập nên. Làng Achia, một làng nhỏ của thôn Nal (xã Lăng) nằm chênh vênh lưng chừng núi A Vương, một trong hàng trăm ngọn núi trên dãy Trường Sơn. Chỉ vài chục hộ dân sống biệt lập, Achia gắn liền với huyền sử mang màu sắc thần thoại của những dòng chữ bí ẩn trên đá. Trải qua thời gian đằng đẵng, vật đổi sao dời, những dòng chữ cổ xưa vẫn như đang thách thức tất cả…
Hành trình giải mã
Theo nhóm nghiên cứu của anh Nguyễn Thượng Hỷ - chuyên gia nghiên cứu văn hóa Chămpa, 3 bản khắc Samo được ký hiệu A,B và C thì bản A dành cho nghi lễ hiến tế với từ châu báu, ngọc trai và từ trâu; bản C là danh mục, sồ lượng các đồ hiến tế và lập lại từ có thể là Trâu (kabav) bản B có từ Ya, đại từ "ai" tiếng Chăm cổ có nghĩa là thần, thánh.
Trai làng Achia luôn bảo vệ vách đá đã bị chìm trong nước
Tuy nhiên, suốt cả ba bản khắc không nêu danh tính vị thần được tôn vinh như các bia của người Chăm cổ thường thấy xuất hiên về thần chủ Siva, hoặc tên các vị vua.
Làng Achia.
Theo kết luận bài viết của Daoruang WITTAYARAT, tác giả mở rộng nhận định rằng, 3 bản văn khắc trên đá được phát hiện ở bờ sông A Vương, một nhánh chi lưu của sông Thu Bồn trong dãy Trường Sơn cách nhiều ngày đi bộ theo hướng tây bắc từ Mỹ Sơn tỉnh Quảng Nam kết nối với khu vực vùng thung lũng sông Mê Kông vùng Wat Phou thuộc tỉnh Chămpasak của Nam Lào. Đây là vùng đất quan trọng từ lâu xem như là nơi phải đi qua.
Người làng Achia tin rằng, thần linh đang trú ngụ ở phía trên cây này.
Anh Nguyễn Thượng Hỷ cho rằng, có thể với những từ “Trâu, châu báu…”, liên quan đến một sự trao đổi nào đó của người Chăm với người Cơtu.
Một bản khắc chưa bị chìm.
“Đây là chữ Chăm cổ, được khắc trên vách đá, nơi thổ địa của người Cơtu, tồn tại ngàn năm đến nay chắc hẳn phải có một bức màn bí ẩn của sự giao thương hai dân tộc. Có thể, người Chăm khi xưa là láng giềng thân thiện với tộc người Cơtu. Huyền sử con đường muối chính là minh chứng cho điều này. Tuy nhiên, tất cả đều chỉ là đoán định, bởi cả 3 bản khắc chúng ta mới chỉ dịch nghĩa được vài chữ, chưa nói lên điều gì” - anh Hỷ cho biết.
“Chúng tôi đã cố gắng gửi nhiều bản đến các chuyên gia văn hóa, các giáo sư tiến sĩ ngôn ngữ trong nước của như ở Nhật, Singapore, Hàn Quốc… nhưng cho đến nay vẫn chưa ai giãi mã được. Hiện chúng tôi cũng chỉ biết cho người dân làng tự bảo vệ nghiêm ngặt” - ông Nguyễn Chí Toàn, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Tây Giang nói.
Theo Dân Việt
-
7 giờ trướcTheo lãnh đạo UBND phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), chi tiết giúp phát hiện người phụ nữ chết trên ghế sofa ở khu chung cư cao cấp tại Hà Nội là có người đàn ông muốn thuê căn hộ này nên nhờ ban quản lý mở cửa.
-
8 giờ trướcNhững chiếc túi giấy đựng tiền tỷ lần lượt được người của Công ty AIC mang đến phòng làm việc của ông Dương Hoa Xô (nguyên giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học thuộc Sở NN&PTNT TP.HCM) nhằm hối lộ.
-
9 giờ trướcNgày đầu của kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5, toàn quốc xảy ra 60 vụ tai nạn giao thông, làm chết 24 người và bị thương 51 người.
-
9 giờ trướcTrong ngày thứ hai của kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5, cả nước đón thêm một ngày nắng nóng gay gắt, nhiều nơi dự báo ngưỡng nhiệt trên 41 độ C.
-
13 giờ trướcLãnh đạo UBND phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, lý do không kịp thời phát hiện lúc người phụ nữ tử vong ở khu chung cư cao cấp là do người ngoài không ai vào được căn hộ.
-
14 giờ trướcCông an tỉnh Nam Định thông tin, Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy (PC04) đã triệt phá đường dây mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh, thu giữ nhiều vũ khí quân dụng.
-
14 giờ trướcBị can 15 tuổi sát hại thiếu nữ ở Hải Phòng phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội danh Giết người.
-
15 giờ trướcBé trai 2 tuổi chạy sang nhà hàng xóm chơi, ngã xuống hồ cá koi sâu 1,2m. Khoảng 8 phút sau trẻ mới được phát hiện và đưa lên bờ khi đã ngừng tim, ngừng thở.
-
15 giờ trướcTrung tâm An ninh hàng không sân bay Đà Nẵng vừa bàn giao chiếc túi xách bên trong chứa hơn 300 triệu đồng cho nam hành khách để quên.
-
19 giờ trướcCông an quận Nam Từ Liêm (TP Hà Nội) đang điều tra nguyên nhân tử vong của một nữ giới trong căn hộ chung cư thuộc phường Tây Mỗ.
-
19 giờ trướcHình ảnh hai du khách đậu xe ngược chiều, tiểu bậy ngay trên kè biển Vũng Tàu khiến nhiều người bức xúc, đề nghị lực lượng chức năng vào cuộc.
-
19 giờ trướcTừ hôm nay đến 30/4, miền Bắc bước vào chuỗi ngày nắng nóng đỉnh điểm với nhiệt độ cao nhất lên tới 40 độ. Các khu vực khác trên cả nước tiếp tục có nắng nóng gay gắt đến đặc biệt gay gắt.
-
1 ngày trướcChiều 26/4, người dân đã bắt đầu đổ xô về các bến xe tại Hà Nội để về quê nghỉ lễ 30/4-1/5. Dự kiến hành khách đi xe tuyến cố định năm nay tăng đột biến.
-
1 ngày trướcTheo dự báo thời tiết, sau kỳ nghỉ lễ 30/4, Bắc Bộ đón khối không khí lạnh yếu từ lục địa Trung Quốc di chuyển xuống. Thời tiết sẽ có sự thay đổi, trời có mưa sau chuỗi ngày nắng nóng.
-
1 ngày trướcKết quả kiểm nghiệm mẫu nguyên liệu thực phẩm phát hiện vi khuẩn Staphylococcus aureus ở phần rong biển cơm cuộn là tác nhân khiến 74 người ở Khánh Hòa bị ngộ độc.
-
1 ngày trướcSau khi bị tuyên án tử hình, bà Trương Mỹ Lan đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm, cho rằng mình không chiếm đoạt tiền của Ngân hàng SCB.
-
1 ngày trướcSau khi một học sinh lớp 6 đọc, viết chưa thạo được phát hiện, Phòng GD-ĐT huyện Minh hoá đã chỉ đạo các trường tiểu học, THCS rà soát chất lượng học sinh yếu kém.
-
1 ngày trướcCơ quan điều tra xác định, do mâu thuẫn tình cảm nên đối tượng Hàng A Hồ (Lai Châu) dùng dao nhọn đâm tử vong 2 mẹ con chị L.
-
1 ngày trướcNguyễn Minh Nhựt ở Vĩnh Long cầm hung khí đe dọa giết cha mẹ và nhiều người thân của mình.
Tin tức mới nhất
-
10 giờ trước
Hay nhất 2sao
-
11 ngày trước